Türkiye’de Faiz Oranlarını Etkileyen Faktörler: Bir ARDL/Sınır Testi Uygulaması

Abstract

Ekonomik karar alma mekanizmasında önemli bir rol oynayan faiz oranları, tasarruf sahiplerinin tasarruflarını tüketime mi yoksa yatırıma mı yönlendireceğine, yatırımcıların nereye ne ölçüde yatırım yapacaklarına karar verirken göz önünde bulundurdukları önemli bir faktördür. Ekonomide faiz oranında yaşanan değişimler, ekonomik karar birimlerinin günlük yaşantılarını ve ekonominin genelini etkilemektedir. Ekonomik hayat üzerinde önemli olan faiz oranlarının, nasıl belirlendiği ve faiz oranlarını etkileyen faktörlerin neler olduğu önem arz etmektedir. Literatürde faiz oranlarını etkileyen faktörlerin incelendiği birçok çalışma bulunmaktadır. Türkiye için yapılan bu çalışmada; para arzı, kamu iç borç stoku, döviz kuru, enflasyon, libor faiz oranı ve tüketici güven endeksi faiz oranlarını etkileyen faktörler olarak alınmıştır. Bu çalışmada faiz oranı ile faiz oranlarını etkilediği düşünülen değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki bulunup bulunmadığının belirlenmesi için değişkenlerin 2007:012015:12 dönemlerine ait aylık verileri kullanılarak ADF Birim Kök Testi ve Peseran vd.(2001) tarafından geliştirilen Sınır Testi (ARDL) yaklaşımı ile analiz yapılmıştır. Analiz sonucuna göre faiz oranı ile faiz oranını etkileyen faktörler olarak ele alınan değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki bulunmuştur

Interest rates, which play an important role in the economic decision-making mechanism, are an important factor to consider when deciding whether investors should invest or invest in saving or investing their savings. Changes in economic interest rates affect the daily lives of economic decision-making units and the economy as a whole. What is important about economic life is how interest rates are determined and what factors affect interest rates. There are many studies in the literature that examine the factors affecting interest rates. In this study for Turkey, money supply, public domestic debt stock, exchange rate, inflation, libor interest rate and consumer confidence index were taken as factors affecting interest rates. In this study, the ADF Unit Root Test and the Bound Test (ARDL) developed by Peseran et al. (2001) were used to determine whether there is a long-run relationship between the variables considered to affect the interest rates and interest rates, using the monthly data for the periods of 2007: 01-2015:12. As a result of the analysis, a long-run relationship was found between the variables considered as factors affecting the interest rate and the interest rate