Annelerin yenidoğan tarama testlerine ilişkin görüşlerinin ve tarama programlarına katılma durumlarının belirlenmesi

Abstract

Amaç: Çalışma, yenidoğan tarama testlerine ilişkin annelerin görüşlerini belirlemek ve tarama programlarına katılma durumlarını saptamak amacıyla planlandı. Yöntem: Araştırma, tanımlayıcı araştırma türündedir. Örneklemi Kasım 2015 - Mart 2016 tarihleri arasında bir üniversite hastanesinin postpartum kliniklerinde yatan 398 kadın oluşturdu. Kadınlara araştırmanın amacı açıklandı, sözel onam alındı, onam veren kadınlara veri toplama araçları uygulandı. Kadınlar ile taburculuk sonrası tekrar görüşüldü ve taburculuk sonrası yenidoğan tarama testlerini yaptırmak üzere yeniden sağlık kuruluşuna başvurup başvurmadıkları belirlendi. Veriler SPSS 22.0 paket programı kullanarak değerlendirildi. Bulgular: Annelerin %52'sinin 26-35 yaşlar arasında olduğu, %48,7'sinin ilkokul ve altında eğitim düzeyine sahip olduğu, %11,6'sının birinci dereceden akraba evliliği yaptığı belirlendi. Annelerin %51,4'ünün yenidoğan tarama testlerine yönelik bilgilerini kısmen yeterli bulduğu, %66,3'ünün sağlık personelinden bilgi almak istediği saptandı. Annelerin % 54,8'inin bazı hastalıkların anne ya da baba aracılığı ile bebeğe geçebileceğini, %56'sının kalıtsal geçişli hastalıkların ortaya çıkmasında akraba evliliğinin etkili olduğunu, %51,3'ünün bu hastalıkların bebekte geri dönüşsüz beyin hasarına %42'sinin fiziksel büyüme ve gelişme geriliğine yol açtığını, %48'inin bebeğin topuğundan alınacak iki damla kan ile tanı konulabildiğini bildiği saptandı. Annelerin %46,7'si topuk kanı ile beslenme arasındaki ilişkiye, %48,2'si topuk kanı alınması için en uygun zamana, %58,5'i erken tanı ve tedavinin hastalığın ilerlemesini engelleyip engellemediğine ilişkin kararsız olduğunu belirtti. Postpartum taburculuk sonrası annelerin 219'una ulaşılabildi. Annelerin %48,4'ü postpartum 1 haftadan sonra sağlık kuruluşuna başvurduklarını, %65,8'i yenidoğan tarama testinin ebeler tarafından gerçekleştirildiğini, %77,6'sı işleme ilişkin bilgilendirildiğini belirtti. Sonuç: Tarama programlarının başarısında annelerin katılımı ve farkındalığı önemlidir. Yenidoğan taramalarının başarıya ulaşması için ebeveynler özellikle de anneler sağlık profesyonelleri tarafından bilgilendirilmelidir.

Aim:This study was planned to determine the mother views and participation status in screening programs. Methods: The investigation was in a descriptive type and the study sample was consisted of 398 women staying in postpartum clinic of a university hospital during November 2015-March 2016 period. The purpose of the study was explained to the women in the related clinics and the data collection forms were applied upon verbal consent was taken. After the postpartum discharge, women were interviewed again to ask regarding whether they re-applied to health organizations to get newborn screening tests or not. The data was evaluated by using SPSS 22.0 program package. The level of statistical significance was accepted as p<0.05. Results: Findings exhibited that 52% of mothers were between 26-35 ages, 48.7% of them had primary school and below education levels, 11.6% of them established consanguineous marriages. It was found that 51.4% of the mothers thought that information on the newborn screening tests was partially sufficient, while 66.3% of them were willing to be informed by a health professional. 54.8% of mothers was acknowledged that certain diseases has a parental transmission, 56% of them was aware of that the consanguineous marriage is influential in the emergence of inherited diseases, 51.3% of them knew that these diseases could cause irreversible brain damage in infants and 42% of them knew that these diseases can cause induced retardation of physical growth and development, 48% of them know diagnose can be made with two drops of blood taken from the baby's heel. 46.7% of the mothers were not sure about the relationship between heel blood and nutrition, 48.2% of them were unsure about the best time for the heel blood to be taken, 58.5% of them were unsure about as to whether early diagnosis and treatment was blocking the progression of the disease or not. 219 of the mothers were contacted after postpartum discharge. 48.4% of mothers resorted to health organizations after a week of postpartum, 65.8% of them said that newborn screening test was performed by midwives, 77.6% of them stated that they were informed about the process. Conclusion: The success of any screening program requires mother participation and awareness. Parents and health professionals should be trained for the success of newborn screening.