Osmanlı döneminde kurulan iki işçi cemiyeti (tütün amelesi saadet cemiyeti, İzmir elbise amelesi cemiyeti)

Abstract

Osmanlı döneminde, bağımlı/ücretli çalışma kavramı, II. Mahmut döneminde ordunun ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla “Beykoz Kundura ” , “Feshane ” , “Tophane ” gibi fabrikaların kurulmasıyla anlam kazanmıştır. Söz konusu fabrikalarda çalışan işçilerinin örgütlenme çabaları, kısmen XIX. yüzyılın sonları ve XX. yüzyılın başlarında ortaya çıkmışsa da, işçi örgütlenmelerinin hem nitelik hem de nicelik bakımından gelişimi, göreli özgürlük ortamı sağlayan II. Meşrutiyet'in ilanı sonrası gerçekleşmiştir. Makalede, 1901'de kurulan “Tütün Saadet Cemiyeti” ve 1910'da kurulan “İzmir Elbise Amelesi Cemiyeti”nin faaliyetleri, karşılaştıkları sorunlar ve nizamnameleri hakkında bilgi verilmiştir.

The concept of paid/dependant employment in Ottoman Empire, has become more significant by the establishment of factories, at the age of Mahmud II, such as "Beykoz Kundura", "Feshane", "Tophane" to fulfil the needs of the army. Although the organizing endeavour of the workers in these factories has arised partially in the late 19th and early 20th centuries, qualitative and quantitative development of these organizations has been materialized after the proclamation of the constitutional monarchy which led to a relatively democratic environment. In this study, we discuss the activities, encountered issues and the regulations of Welfare Association of Tobacco Workers and İzmir Garment Worker's Association, established in 1901 and 1910, respectively.