A STUDY ON DEVELOPING A SCALE DIRECTED TO THE PROFESSIONAL ATTITUDE AND SOCIAL PERCEPTIONS OF EMPLOYEES1

Abstract

Farklı sektörlerden toplam (N=597) kişinin katılım yaptığı uygulamalı araştırmamızda geçerlilik ve güvenirliliği sağlanmış 5’li likert ölçek ve iki bölümden oluşan bir anket kullanılmıştır. Araştırmamız yaklaşık olarak 5 ay sürmüştür. Araştırma sürecine katılan tüm katılımcılar basit rassal yöntem yolu ile belirlenmiştir. Tüm katılımcılar kendi özgür düşünce ve fikirleri doğrultusunda anket formlarına tercihlerini yansıtmıştır. Anket formları katılımcılara elden, posta ve mail yolu ile gönderilmiştir. Toplam 2500 katılımcıya anket formu gönderilmiş olup, gönderilen anket formlarından sadece 872 adeti geri dönmüştür. Geri dönen anket formlarının (N=597) adeti uygulamaya uygun bulunmuştur. Elde edilen bilgiler doğrultusunda öncelikli olarak SPSS istatistik 18 programı ile Cronbach’s Alpha Kat Sayısı olarak 0,928 değeri elde edilmiştir. Bu değer araştırmada kullanılan anketin oldukça yüksek güvenirlilikte olduğunu göstermektedir. Korelasyon, regresyon ve faktör analizleri ile çalışma genişletilerek, 7 alt faktör altında çalışma incelenmiştir. Yapılan analiz ve elde edilen bulgular doğrultusunda çalışanlar üzerinde liderlik etkisinin önemli ve zihinsel etkinlik konusunda farklılıklar meydana getirdiği saptanmıştır. Ayrıca liderlik kavramının çalışanların başta motivasyon ve performans üzerinde de etkili olduğu sonucunu ortaya çıkarmıştır. Zihinsel teşvik ile İdealleştirilen etki arasında yüksek dereceli pozitif ilişki, bireysel ilgi arasında orta dereceli pozitif ilişki bulunmaktadır. Bu araştırma çalışması bir geçerlilik güvenirlilik araştırması şeklindedir. Ayrıca araştırmada ölçek geliştirme yapılmıştır. Asıl araştırma öncesinde gerçekleştirilen sonuçlara ve uygulamalara baktığımızda ise; araştırmada kullanılan ölçme aleti anket ilk kez kullanıldığından, asıl araştırma öncesinde geçerlilik ve güvenirliliğin sağlanması amacıyla bir ön test gerçekleştirilmiştir. Ön teste toplam (N=125) katılımcı dahil edilmiştir. İlk ön test sonucu elde edilen veriler SPSS 18 istatistik programı ile analiz edilmiş ve Cronbach’s Alpha kat sayısı olarak 0,751 değeri elde edilmiştir. İlk testte toplam 5’li likertten oluşan 56 soru ve 19 demografik şıklı soru bulunmaktaydı. Güvenirlilik değerini düşüren 16 soru iptal edilmiş ve asıl araştırmada 44 sorudan oluşan yeni bir anket formu düzenlenmiştir. Ön test sonrası elde edilen veriler ve yapılana analiz sonrasında 7 alt boyut belirlenmiş ve 44 maddelik sorular gruplandırılmıştır. Bu gruplandırma sonrasında form yeniden şekillendirilerek asıl araştırmaya geçilmiştir. İlk araştırma “ÖN TEST” İstanbul ve İzmit bölgesindeki toplam 26 üretim işletmesinde çalışan yönetici ve yönetilen kadrosundaki çalışanlara yönelik uygulama yapılmıştır. 125 katılımcının 8 kişisi yönetici beyaz yakalıdır. 29 kişi ise orta sınıf yönetici “Şef” kadrosundadır. Diğer katılımcılar ise normal çalışan “Yönetilen” bireylerdir. İlk ön test araştırmasına katılım sağlayan bireylerin eğitim durumlarına bakıldığında ise 3 doktora, 17 yüksek lisans, 21 üniversite, 32 yüksekokul ve diğer katılımcılar ise lise ve altı eğitim almış kişilerdir. Cinsiyet dağılımı ise beyaz yakalılardan “Üst Yönetim” grubundan olan 2 kişi kadın, diğer 6 kişi ise erkektir. Orta sınıf “Şef” kadrosundaki katılımcıların ise 9 katılımcı kadın 20 kişi ise erkektir. Alt sınıf yönetilenlerin ise 62 kişi erkek 26 kişi ise kadındır. 125 katılımcının yaş ortalamaları 35,5 dir. En yüksek katılımcı yaşı 52 en düşük olanı ise 19 dur. Gelir ortalamalarına baktığımızda ise en yüksek gelir sahibi 3950. TL en alt gelir sahibi ise 1050. TL net maaş almaktadır. Gelir ortalaması ise tüm katılımcılarda 2500. TL dir. Medeni durumlarına baktığımızda ise %72 si evlidir. Ve evli olanların çocuk sayı ortalaması 2’dir. Evlilik sürelerine baktığımızda en fazla süre 28 en küçük süre ise 1 yıldır. Ortalaması ise 14,5 yıldır. Katılımcıların tamamının sosyal güvenlik kurumu “SSK” kaydı bulunmaktadır. Beyaz yakalı olanların ise hem SSK hem de özel sağlık sigortaları vardır. Beyaz yakalı ve orta sınıf yöneticilere bağlı oldukları kurum “işletme” tarafından özel araç tahsisi yapılmıştır. Bu işletmelerde çalışanların çalışma süreleri ise en yüksek olanı 15 yıl en az olanı ise 1 yıldır. İş tecrübelerine bakıldığında ise en fazla iş tecrübesine sahip olan 23 yıl en az olan ise 1 yıldır. Yöneticilik aşamasında en yüksek yöneticilik süresine sahip olan 14 yıl en düşük olan ise 2 yıldır. Tüm yönetim kadrosunda bulunan personel “N=37” çalışanın tamamına çalıştıkları işletme tarafından özel araç “kişisel” kullandıkları araç tahsisi yapılmıştır. Bu çalışma bir ölçek geliştirme çalışması şeklindedir. Araştırma süresince uygulama öncesinde ve sonrasında alanında uzmanlaşmış 1 iş güvenliği uzmanı, 1 psikolog, 4 sosyolog, 1 ekonomist ve istatistik uzmanı ile 1 eğitim danışmanı eşlik etmiştir. Ön test araştırma süresi ise toplam 78 iş günüdür. Araştırmanın sonucunda ise; Karizma/İlham verme ile İdealleştirilen etki arasında yüksek dereceli pozitif ilişki, duygusal bağlılık arasında düşük dereceli pozitif ilişki bulunmaktadır. İdealleştirilen etki ile Bireysel ilgi arasında orta dereceli pozitif ilişki bulunmaktadır. Bireysel ilgi ile Duygusal bağlılık arasında düşük dereceli pozitif ilişki bulunmaktadır. Devamlılık bağlılığı ile normatif bağlılık arasında yüksek dereceli pozitif ilişki bulunmaktadır. İdealleştirilen etkideki bir birimlik artışa zihinsel teşvik faktöründe 0,99 birimlik, Bireysel ilgideki bir birimlik artış, zihinsel teşvik faktöründe 0,28 birimlik artışa neden olmaktadır. İdealleştirilen etkideki bir birimlik artış, karizma ilham verme faktöründe 0,739 birimlik, Duygusal bağlılıktaki bir birimlik artış, karizma ilham verme faktöründe 0,251 birimlik artışa neden olmaktadır. Bireysel ilgideki bir birimlik artış, idealleştirilen etki faktöründe 0,950 birimlik artışa neden olmaktadır. Devamlılık bağlılığındaki bir birimlik artış, bireysel ilgi faktöründe 0,991 birimlik artışa neden olmaktadır. Normatif bağlılıktaki bir birimlik artış, devamlılık faktöründe 1,004 birimlik artışa neden olmaktadır.

A two-part questionnaire with a 5-point Likert-type scale, verified for validity and reliability, was used in this practical study, which included a total of 597 persons from different sectors. The study was completed in around 5 months. All the participants included in the study were selected through simple random sampling method. All the participants expressed their choices on the questionnaire forms in accordance with their own free thoughts and ideas. The questionnaire forms were sent to the participants by hand, mail or e-mail. Questionnaire forms were submitted to a total of 2500 participants, and only 872 of them responded. 597 of the received questionnaire forms were found suitable for the research. According to the information obtained, Cronbach’s Alpha Coefficient was calculated to be 0.928 by the SPSS Statistics 18 software. This value shows that the questionnaire used in the study is highly reliable. The study was extended through correlation, regression and factor analyses, and the study was examined under 7 sub-factors. According to the analyses and the findings of the study, it was determined that the influence of leadership was important for employees and it created difference in terms of mental activity. It was also concluded that the concept of leadership affected especially the motivation and performance of the employees.