ZONGULDAK EREĞLİSİ ELPEK BEZİ DOKUMACILIĞI'NIN GELİŞİMİNDE YENİ TASARIMLARIN ÖNEMİ VE ÖRNEK ÇALIŞMALAR

Abstract

Anadolu'da ortak bir kültür olan dokumacılık faaliyeti ile insanların süsleme ve süslenme ihtiyaçlarını karşılayan ürünler elde edilmektedir. Yerel kaynaklar kullanılarak şekillenen bu ürünler, yörenin tanıtımı ve geleneksel kültürün yaşatılması açısından önem taşımaktadır. Zonguldak ili Ereğli ilçesinde de uzun yıllar keten üretimi yapılması ve liflerin değerlendirilmesi nedeniyle "elpek bezi" dokumacılığı yapılmıştır. Ancak yörede sanayinin gelişimi, keten tarımının uzun ve zahmetli oluşu, yeni neslin keten tarımından ve bu sanattan uzak durmasına neden olmuştur. Son yıllarda, yerel yönetimin bu sanata gönül verenlere destek vermesi ile saf keten yanında pamuk ve kenevir katkılı olarak elpek bezi yaşatılmaya çalışılmaktadır. Günümüz gelişen teknolojisi karşısında kullanıcı beğenisini arttırmak amacıyla Maraş işi, Antep işi, Hesap işi, Türk işi, Tığ işi, Bartın işi (Tel kırma) ve Kanaviçe olarak bilinen Türk süsleme teknikleri ile elpek bezi yeniden tasarlanmıştır. Süsleme teknikleri muline, çamaşır ipeği, floş, koton ve sim iplikler ile kullanıcı tercihine bağlı olarak elde veya makinede yapılmaktadır. Bu çalışma ile çeşitli süsleme teknikleri kullanılarak yapılmış son dönem elpek bezi tasarımlarından bazı örnekler gösterilmektedir. Araştırma konusu olan elpek dokumacılığı ile ilgili tüm faaliyetler yerinde incelenmiş, fotoğrafları çekilerek belgelenmiş, ayrıca dokuma ustaları, meslek lisesi branş öğretmeni ile karşılıklı görüşülerek bilgiler toplanmıştır.

Ornament and decoration products that meet people's needs is obtained with weaving activities which is a common culture in Anatolia. These products formed by using local resources is important in terms to the promotion of local and traditional culture alive. "Elpek cloth" were weaving due to using of fibers and made of flax production in Eregli district of Zonguldak for many years. However, industrial development in the region and consisting of a long and laborious cultivation of flax have led to new generation stay away from agriculture of flax and this culture. In recent years, the local government to provide support to those who love art, besides the pure linen, cotton and hemp blended fabric as Elpek are trying to keep alive. In order to increase consumer appeal across Today's emerging technology, Elpek gland has been redesigned with Maraş, Antep, Account, Turkish Bartın (wire breaking),crochet and cross-stitch known as Turkish decorative techniques. Depending on user preferences, decoration techniques are done by hand or machine with "muline", washing silk, floss, cotton yarn and silvery strands. In this study, Some examples of end-stage design of Elpek cloth used various decoration techniques. All activities related the research topic Elpek weaving is examined in place, photographs were taken and documented and information were collected by interviewing, as well as weaving masters, specialist teachers in vocational high school.