ÖLÜM KAYGISI VE DUA TUTUMU ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Abstract

Bu araştırma ilk yetişkin, orta yaşlı ve yaşlıların ölüm kaygıları ile dua tutumları arasındaki ilişkiyi araştırmak üzerine yapılmıştır. Ölüm ve dua insan için evrensel nitelik kazanmış iki kavramdır. Ölüm kaygısı bireylerin her yaş döneminde yaşanabilecek evrensel bir kaygı olup nesnesi ve kaynağı belli olduğunda ise ölüm kaygısı ölüm korkusuna dönüşür. İnsanlar yaşadıkça ölümü tadarlar bu yüzden ölüm sadece bir kere yaşanılmaz. Dua tutumu da ölüm kaygısı gibi yaş dönemlerine göre değişebilen ve her dindar bireyde görülebilen evrensel bir tutumdur. Birçok çeşitlerinin olduğu bilinen dua tutumunun ölüm kaygısı ve boyutları tarafından nasıl ne oranda yordadığını araştırmak bu araştırmanın amaçlarından biridir. Araştırmada nicel yöntem içinde survey ve anket tekniği kullanılmıştır. Araştırma örneklemi Sivas ve çevresinde ikamet eden ilk yetişkin, orta yaşlı ve yaşlı 487 bireyi kapsamaktadır. Araştırmaya katılan örneklemin hem de cinsiyet hem de yaş değişkenleri açısından dua tutumları ve ölüm kaygıları ele alınmıştır Cinsiyet değişkeninde kadın (n=263) ve erkekler (n=224) arasında dua tutumlarında anlamlı fark görülmezken ölüm kaygılarında ise kadınların ortalama puanları erkeklerden anlamlı olarak daha fazladır. Yaş değişkeninde ise ilk yetişkinlerin (n=223) dua tutumları diğer yaş dönemlerine göre anlamlı olarak daha düşükken ölüm kaygıları ise anlamlı olarak daha yüksektir. Kadın ve erkelerin "öte dünya kaygıları" dua tutumlarını pozitif yönlü yordamaktadır. İlk yetişkinlerin "öte dünya" ve "çürüme bozulma" kaygıları dua tutumlarını pozitif, "fiziksel kayıp" kaygısı ise negatif yönlü yordamaktadır. Orta yaşlıların sadece "ölüm süreci" kaygıları dua tutumlarını negatif yönlü yordamaktayken yaşlıların ise hiçbir ölüm kaygısı dua tutumlarını yordamamaktadır. Sonuç olarak, "kadın ve erkeklerin ölüm sonrası ile ilgili kaygıları dua tutumlarını anlamlı olarak pozitif yönlü yordamaktadır". Ayrıca "gençlerin dua tutumları orta yaşlı ve yaşlı bireylerin dua tutumlarından anlamlı olarak düşüktür" sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre bireylerin "ilk yetişkinliklerindeki dindarlıkları veya dua tutumları yaşlılık dönemine doğru gittikçe artmaktadır" denilebilir. Yaşlılar ölümü daha çok tecrübe ettikleri için gençlere göre yaşlıların ölüm kaygıları daha azdır. Çünkü ölüm kaygısı tecrübe edilen bir kavramdır. Ölüm kaygısı bir kere değil ömür boyu tecrübe edilir

used. The research includes 487 individuals who are their age periods first adults (n=223), middle age (n=254) and elderly (n=110). In the gender, while attitude of prayer isn't significant difference among men (n=224) and women (n=263), the mean scores of women are more significant than men in the death of anxiety. In the variable of age, while first adult of attitude to prayer is significantly lower death anxiety, their death of anxiety is significantly higher than other age period. "The other world" anxieties of women and men predicts positive versatility to their attitudes of prayer. In the first adult, while anxiety of "other world" and "decay/deterioration" predict positive versatility to their attitudes of