Zeytinli Ada İnsan İskeletlerinde Diş Varyasyonları

Abstract

Balıkesir ili Erdek sınırları içerisinde yer alan Zeytinli ada, M.Ö 2 yy. ve M.S 12 yy. arasında kültür varlığının sürdüğü Helen-Roma-Bizans ve Osmanlı yapılarıyla mozaik bir oluşuma sahip önemli bir arkeolojik buluntu yeridir. Türkiye'de ilk ada müzesi olması bakımından oldukça önem taşımaktadır. Zeytinli Ada'da yapılan arkeolojik kazılar sonucunda ele geçen insan iskeletlerinin paleodemografik dağılımına bakıldığında, toplam 126 bireyin 5'i bebek, 6'sı çocuk, 18'i kadın, 35'i erkek bireyler ve 62'sinin yeterli cinsiyet kriteri bulunmadığı için cinsiyetini belirleyeceğimiz bireyler oluşturmaktadır. Bu çalışmada, incelenen topluma ait bireylerin çene ve dişlerinde non-metrik yani ölçülemeyen karakter (varyasyonlar) araştırılmış, buna göre bireylerde diş sıkışıklığı (% 4,35), winging (% 13,33), kürek biçimli dişler (% 87,5), carabelli tüberkülü (% 1,05), parasitilid (% 1,05), fleksiyon (% 15,98), dilaserasyon (% 1.98), pozisyon sapması (% 28,82), mine uzantıları (% 9,15), diş eksikliği - hypodontia M3'e göre (% 26,47), diş eksikliği - hypodontia M3 ve I2'ye göre (% 22,73) ve kök varyasyonu (% 11,73) gibi oluşumlar belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, Anadolu'da aynı dönemde ve farklı dönemlerde yaşamış toplumlardan elde edilen sonuçlarla karşılaştırılmış, aralarında benzerlikler ve farklılıklar saptanmaya çalışılmıştır.

Zeytinli island which is located within the boundaries of Erdek, city of Balıkesir. The island has a mosaic formation in terms of having cultures of Hellenistic-Roman-Byzantine and Ottoman between B.C 2nd century and A.D 12th century with important archaeological findings. As a result of archeological excavations in Zeytinli island, it was examined the Paleodemographic distribution of the human skeleton. Total 126 individuals, who included 5 babies, 6 children, 18 females, 35 males and 62 individuals whose genders were unknown, constituted the material of this research. In this research area, it was investigated non-metric variations in the chin and teeth of those individuals. According to this, some variations were determined, such as, crowding (%4,35); winging (%13,33) ,shovel-shaped teeth (%87,5), Carabelli's tubercle (%1,05), parasitilid (%1,05), flexion (%15,98), dilaceration (%1,98), position deviation (%28,82), mine prolongations (%9,15), mising teeth-hypodontia by M3 (%26,47), mising teeth- hypodontia by M3 and I2 (%22,73) and tooth variation (%11,73). As a result, these study were compared with the same and different communities lived in Anatolia, and similarities and differences were tried to revealed.