Çöpler-(iliç-erzincan) altın yatağında sıvı kapanım incelemeleri

Çöpler Altın Yatağı Erzincan ili İliç ilçesi Çöpler Köyü yakınlarında olup günümüzde halen işletilmektedir. Cevherleşme, porfiri tip bir maden yatağına örnektir. Bölgeye yerleşen Çöpler Granitoyitinin dış kısmında geçirimsiz kabuğun tam olarak gelişmediği ve hidrotermal çözeltilerin dışarı kaçarak içeriklerini Geç Paleozoyik-Mezosoyik yaşlı Keban Metamorfitleri ve Üst Karbonifer ? Alt Kretase yaşlı (?) Munzur kireçtaşları içinde kılcal çatlaklar ve tabaka ve/veya şistozite düzlemleri boyunca damarlar ve damarcıklar şeklinde çökelttikleri oluşumdur.Keban Metamorfitlerinin kırık ve çatlak sistemleri içerisinden geçen hidrotermal çözeltilerin yan kayaçlar ile etkileşimi sonucunda tabaka ve/veya şistozite düzlemleri boyunca cevher minerallerine eşlik eden skarn mineralleri olarak tanımlanan epidot (pistazit-zoisit), tremolit, granat, horblend ve skapolit gibi skarn mineralleri gözlenmiştir.K-silikat zonun karakteristik mineralleri olan ikincil biyotit ve ortoklaz mineralleri kuvars damarları içinde gözlenmiştir.Cevherleşmenin geliştiği granitoyitik kütle ve metamorfitlerin cevherli kesimlerinden alınan örneklerde cevher minerali olarak pirit, kalkopirit, galenit, fahlerz (tennantit, tetrahedrit), markazit, limonit, götit, lepidokrozit, bornit, nabit altın, bravoit pirit, gang minerali olarak kuvars ve kalsit saptanmış olup ana cevher minerallerinin oluşum sırasının (süksesyon); erken evrede pirit I ? kalkopirit I ? markazit I ? fahlerz (tennantit ? tetrahedrit) ? galenit, geç evrede ise pirit II ? kalkopirit II ? markazit II şeklinde olduğu belirlenmiştir.Sıvı kapanım incelemeleri; hidrotermal çözelti içinde CaCl2 ve NaCl gibi tuzların bulunduğu, hidrotermal çözeltinin tuzluluğunun %NaCl eşdeğeri olarak metamorfitler içindeki kuvars damarlarından alınan örneklerde %1,74 ile % 20,60 aralığında (ort. % 10,13) değiştiği, granitoyitler içindeki kuvarsa damarlarından alınan örneklerde % 3,55 ile % 8,41 aralığında (ort. % 6,61) değiştiği belirlenmiştir. Sıcaklığının metamorfitler içindeki kuvars damarlarında 145,0 oC ile 345,0 oC aralığında (ort. 242,99 oC), granitoyitler içindeki kuvars damarlarından alınan örneklerde de 176,0 oC ile 375,0 oC aralığında (ort. 259,27 oC) değiştiği belirlenmiştir.Keban Metamorfitleri içinde kapanlanmış çözeltilerin özelliklerinin geniş aralıkta dağılım göstermesi, Çöpler Granitoiyiti'nden türeyen tuzluluğu düşük ve sıcaklığı yüksek hidrotermal çözeltilerin Keban Metamorfitleri içerisinde yer alan tuzluluğu yüksek ve sıcaklığı düşük çözeltiler ile karıştığına işaret etmektedir.Anahtar kelimeler: Çöpler, İliç-Erzincan, Altın yatağı, porfiri tip, cevher mikroskopisi, sıvı kapanım.

Çöpler gold deposit is located around Çöpler Village of the Erzincan Province and is still operated today. The mineralization is an example of porphyry ? type ore deposit. İmpermable crust on the outside of Çöpler Granitoid has not been well developed, and the hydrothermal fluids escaped outside the granitoid body and precipated somee of its content along the faults, fissures and schistosity surfaces within the Keban Metamorphics and Munzur Limestones in addition to granitoid body.Hydrothermal fluids formed also skarn minerals such as epidote, tremolite, garnet, amphibol and scapolite along the fissures and schistosity surfaces besides the ore minerals. The characteristic minerals of potassic alteration zones secondary biotite and orthoclase are also formed with in the quartz veinlets.Sample collected from the varrious parts of mineralization contain pyrite, chalcopyrite, galena, fahlerz, marcasite, limonite, goethite, lepidochrosite, bornite, gold, brovoit oyrite as ore minerals and quartz, calsite as gang minerals. The succession of the minerals were identified as pyrite I ? chalcopyrite I ? marcasite I ? fahlerz ? galena, geç evrede ise pyrite II ? chalcopyrite II ? marcasite II.Fluid inclusion studies show that the hydrothermal fluids contain CaCl2, NaCl and their salinities were in the range of 1,74 - % 20,60 (avr. % 10,13) in quartz veinlents occured in Keban Metamorphics while they were in the range of % 3,55 ile % 8,41 (avr. % 6,61) in the veinlets occured in Çöpler Granitoids as %NaCl equivalent. The homogenization temperature values range from 145,0 oC to 345,0 oC (avr. 242,99 oC) in the quartz veinlets occured in Keban Metamorphics and range from 176,0 oC to 375,0 oC (avr. 259,27 oC) in the quartz veinlets occured in Çöpler Granitoids.The larger range of characteristics of the fluids trapped in quartz veinlet occured in Keban Metamorphics points out mixing of a more heated and low saline hydrothermal fluid derived from Çöpler Granitoid with a fluid more saline and cold fluid included within Keban Metamorphics.