Çocuk animasyon film afişlerinde toplumsal cinsiyet rollerinin göstergebilimsel açıdan incelenmesi

Bu araştırmada, çocuk animasyon filmleri için tasarlanan afişlerde toplumsal cinsiyet rolleri göstergebilim ilkeleri kullanılarak incelenmiştir. İnsanoğlu var olduğundan beri iletişim toplumun önemli bir parçası olmuştur ve çağ ilerledikçe iletişim de ilerlemeye ve değişmeye devam etmiştir. Günümüzde gelişen teknoloji nedeni ile farklı kitle iletişim araçları ortaya çıksa da görsel iletişimin tarihi çok eskiye dayanmaktadır ve günümüzde hala çok sık kullanılmaktadır. Geçmişten günümüze gelen etkili iletişim araçlarından biri görsel iletişimdir. Kentlerde yaşayan bireylerin neredeyse her yerde gördüğü afişler görsel, kitle iletişim araçlarından biridir. Bu sebeple kentlerde yaşayan küçük çocuklar sıklıkla afişlere maruz kalmaktadır. Çocuk animasyon film afişlerinde dişi bireylere ve er bireylere verilen rollerle, kimi zaman ise renklerle, küçük çocuklara toplumsal cinsiyet rolleri işlenmektedir. Çocuk animasyon filmleri için tasarlanan afişlerde renklere, mesleklere cinsiyet yüklenmektedir, afişlerde genelde dişi bireyler korunmaya muhtaç, güçsüz, tek görevi ev işleri ile ilgilenip çocuklarını yetiştirmekten ibaretmiş gibi betimlenmiştir. Er bireyler ise farklı meslek kollarında çalışan, güçlü, maceracı, korumacı, başarılı, bilimden ve teknolojiden anlayan bireyler olarak betimlenmiştir. İncelenen çocuk animasyon film afişlerinde , er bireylere hizmet eden ve çıkarlarını koruyan göstergeler tespit edilmiştir ve bu göstergeler, göstergebilim yöntemi ile yorumlanmıştır. Görsel göstergebilim, görüntünün içinde yatan anlamları irdeler ve özünde ne anlattığını ortaya koyar. Çocuk animasyon film afişleri dikkatli incelendiğinde renklerle, biçimlerle ve çocukların fark edemeyeceği göstergelerle çocuklara toplumsal cinsiyet rollerinin öğretilmesinin bir problem durumu olduğunun farkına varılmıştır ve bu problemin önüne geçilip bir farkındalık oluşturulması amaçlanmıştır. Sosyal bilimler ve psikoloji alanında bu problem durumuna ilişkin yeterince çalışma yapılmasına karşın çocuklara yönelik tasarlanan afişlerde bu konuyu ele alan yeterince çalışma olmadığı fark edilmiştir. Bu sebeple alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışma 2004-2021 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Kanada, Güney Kore, Çek Cumhuriyeti, İspanya, Danimarka, Fransa, Ukrayna, Rusya, Avustralya, Avusturya, Almanya ve Türkiye'de tasarlanan çocuk animasyon film afişleri ile sınırlandırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Afiş, Animasyon Filmleri, Görsel İletişim, Gösterge, İletişim

In this thesis, social gender roles in posters designed for animated films for children have been studied making use of the principles of semiotics. Communication has been an important element in the society since the existence of human beings and has continued to shift and progress over time throughout the ages. Although various devices of mass media have emerged owing to the developments in technology, the history of visual communication dates back to the ancient times; and nowadays, it has still been frequently used. One of the effective means of communication that is extant is visual communication. Posters, which are seen almost everywhere by those living in cities, are one of the visual mass media. For this reason, young children living in cities are frequently exposed to posters. In the posters of the animated movies for children, social gender roles are imposed on young children by means of the roles attributed to both male and female individuals, and sometimes by means of colors. It has been observed that in the posters designed for animations for children, gender is attributed to colors and occupations. Generally, female individuals, in these posters, are depicted as if they were feeble and in need of protection, and as if their only duty were to do the chores at home and raise their children. Male individuals, on the other hand, are portrayed as ones that are able to work in different professions, as strong, adventurous, protective, successful, and also as people who are good at science and technology. It has been found out that, in the studied posters of children's animations, some signs serve the male individuals and protect their interests; and as such, these signs have been interpreted by means of the methods in semiotics. Visual semiotics examines the meanings that lie within the image and reveals what the image denotes in its essence. When posters for children's animated movies are examined in detail, it has been observed that that teaching children gender roles with colors, shapes and signs in a way that children cannot notice is a problem; and for this reason, it has been aimed to prevent arousing this problem and thus to create an awareness. Although there are enough studies about this problem in the fields of psychology and other social sciences, it has been noticed that there are not enough studies on this issue in respect of posters designed for children's animations. For this reason, it is thought that this thesis will contribute to the field. The study has been limited to the posters of children's animated movies designed in the USA, England, Canada, South Korea, Czech Republic, Spain, Denmark, France, Ukraine, Mexico, Australia, Austria, Germany and Turkey between 2004-2021. Key Words: Poster, Animated Films, Semiotics, Communication, Sign, Visual Communication