Aiolis kentleri ve mimari öğeleri

"Deniz Kavimleri Olayı" adı verilen ve Bronz Çağı'nı sona erdiren göç dalgasından sonra (MÖ 1200-1180), Demir Çağı'na girilmiş ve ortalık biraz sakinleşmiştir. Bu sakinleşme sürecinden sonra Yunanistan'daki bazı kavimler Batı Anadolu'ya göç etmeye başlamışlardır. Bu göç dalgalarında Aioller İzmir'in kuzeyi ile Kaz Dağları arasında kalan bölgeye yerleşmişlerdir. Bu bölgeye de "Aiolis" adını vermişlerdir. Aiolis Bölgesi'ne yerleşen Aioller burada otuz kadar kent kurmuşlardır. Bu kentlerden; Killa, Adramytteion, Kanai, Pitane/Pitana, Elaia, Gryneion, Myrina, Kyme, Panaztepe, Leukai, Kordoleon, Smyrna ve Phokaia kentleri deniz kentlerini (liman kentleri) oluşturmaktadır. Geriye kalan gruptaki kentler ise (Thebai, Karine/Karina, Atarneus/Atarna, Aigai, Neonteikhos, Larisa, Melanpagos, Temnos, Notion, Mainomenos (Menemen), Sillyos/Sillion, Aigiroessa, Herakleia, Palaudis ve Tisna) iç kesim kentlerini (dağ ve ova kentleri) oluşturmaktadır. Aiolis bölgesi Antik Çağ'da doğuda Lydia, güneyde Ionia, kuzeyde Mysia ve batıda Ege Denizi ve Lesbos (Midilli) Adası ile sınırlıdır. Antik kaynaklar Aioller'in bu bölgeye MÖ 1140 yılından itibaren gelmeye başladığını, birçok kentin MÖ 12.-11. yüzyılda kurulduğunu belirtmektedir. Ancak günümüze kadar yapılan arkeolojik çalışmalar ne yazık ki bunu kanıtlayamamıştır. Bu çalışmada, Aioller'in kökeni, Aiol göçlerinin nedeni, Aiolis Bölgesi'nin coğrafi özellikleri ve başlıca Aiol kentleri değerlendirilmiştir. Aiol kentleri; deniz kentleri (liman kentleri), iç kesim kentleri (dağ ve ova kentleri) olmak üzere iki başlık altında incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Aiolis, Göçler, Kent, Batı Anadolu Bölgesi

After the migration wave called the "Sea Peoples Incident" that ended the Bronze Age (1200-1180 BC), the Iron Age entered and things calmed down a bit. After this calming down period, some tribes in Greece started to migrate to Western Anatolia. In these migration waves, the Aeolians settled in the region between the north of İzmir and the Kaz Mountains. They named this region "Aiolis". The Aeolians, who settled in the Aiolis Region, established about thirty cities here. From these cities; The cities of Killa, Adramytteion, Kanai, Pitane/Pitana, Elaia, Gryneion, Myrina, Kyme, Panaztepe, Leukai, Kordoleon, Smyrna and Phokaia constitute sea cities (port cities). The cities in the remaining group (Thebai, Karine/Karina, Atarneus/Atarna, Aigai, Neonteikhos, Larisa, Melanpagos, Temnos, Notion, Mainomenos (Menemen), Sillyos/Sillion, Aigiroessa, Herakleia, Palaudis and Tisna) and lowland cities). The Aiolis region was bordered by Lydia in the east, Ionia in the south, Mysia in the north, and the Aegean Sea and Lesbos (Lesbos) Island in the west in Antiquity. Ancient sources indicate that the Aeolians began to come to this region from 1140 BC, and many cities began in the 12th-11th centuries BC. However, the archaeological studies carried out to date have unfortunately not been able to prove this. In this study, the origin of the Aeolians, the reason for the Aeolian migrations, the geographical features of the Aeolian Region and the main Aeolian cities were evaluated. Aeolian cities; sea cities (port cities) and inland cities (mountain and plain cities) were examined under two headings. Keywords: Aeolian, Migrations, City, Western Anatolia Region