Sağlık çalışanlarının sigara ve elektronik sigara kullanma profilleri ile elektronik sigara kullanımına ilişkin bilgi, tutum ve davranışları

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.advisorKocataş, Semra
dc.contributor.authorBulut, Tuğba
dc.date.accessioned2025-05-04T16:37:50Z
dc.date.available2025-05-04T16:37:50Z
dc.date.issued2024
dc.departmentEnstitüler, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
dc.description.abstractBu araştırma sağlık çalışanlarının sigara ve elektronik sigara kullanma profilleri ile elektronik sigara kullanımına ilişkin bilgi, tutum ve davranışlarını belirlemek amacıyla kesitsel tipte yapılmıştır. Araştırma; Sivas il merkezinde bulunan üç farklı kamu hastanesinde Nisan 2024-Haziran 2024 tarihleri arasında yürütülmüş olup çalışmanın örnekleminde bu hastanelerde hekim, hemşire ve ebe olarak görev yapan 343 sağlık çalışanı yer almıştır. Araştırmaya katılan sağlık çalışanlarının %59.4'ü hemşire, %29.7'si hekim ve %10.9'u ebe'dir. Sağlık çalışanlarının %76.6'sının kadın, %76.9'unun 21-34 yaş arasında ve yaş ortalamalarının 30.94±6.55 yaş olduğu belirlenmiştir. Sağlık çalışanlarının sigara ve e-sigara kullanma profilleri incelendiğinde; %29.2'sinin sigara içtiği, sigaraya başlama yaş ortalamalarının 20.13±5.22 (Min:12;Max:43), sigara içme süresi ortalamalarının 10.55±6.43 (Min:1;Max:30) olduğu, %6.6'sının e-sigara kullandığı, %52.2'sinin zararlı olmadığını düşündüğü için e-sigara kullanmaya başladığı, e-sigaraya başlama yaş ortalamalarının 27.87±5.03 (Min:20;Max:41) yaş, e-sigara kullanma süresi ortalamalarının 1.35±0.57 (Min:1;Max:3) yıl olduğu saptanmıştır. Sigara içen sağlık çalışanlarının Fagerstrom Nikotin Bağımlılık Testi puan ortalamalarının 6.62±2.82 (Min:0; Max:10) ve %50.0'sinin bağımlılık düzeylerinin yüksek olduğu bulunmuştur. Araştırmada yer alan sağlık çalışanlarının %14.7'sinin hem sigara içtiği hem de e-sigara kullandıkları (ikili kullanım) belirlenmiştir. Hem sigara içen hem de e-sigara kullanan sağlık çalışanlarının Fagerstrom Nikotin Bağımlılık Testi puan ortalamalarının 6.81±2.82 (Min:0; Max:10) ve %53.2'sinin bağımlılık düzeylerinin yüksek olduğu bulunmuştur. Sağlık çalışanlarının %35.7'sinin hem elektronik hem de geleneksel sigaranın eşit derecede sağlığa zararlı olduğunu, %43.4'ünün her iki sigara türünün de bağımlılık yaptığını düşündükleri belirlenmiştir. Katılımcıların yarıdan fazlasının elektronik sigara kullanımının sigara bırakmaya etkisinin olmadığını ve elektronik sigara kullanımının hiç kullanmayan kişilerde sigara kullanımını başlatabileceğini düşündükleri saptanmıştır. Elektronik sigara kullanmayan sağlık çalışanlarının elektronik sigara kullanan sağlık çalışanlarına göre elektronik sigara kullanımının sigara bırakmaya etkisinin olmadığı ve elektronik sigara kullanımının sigara kullanımını başlatacağı düşüncesine anlamlı olarak daha fazla katıldıkları belirlenmiştir (p<0.05). Ekonomik düzeyi geliri giderinden az olan sağlık çalışanlarının geliri giderine denk ve geliri giderinden fazla olan sağlık çalışanlarına göre, erkek sağlık çalışanlarının kadın sağlık çalışanlarına göre sigara içme oranlarının anlamlı olarak daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0.05). Ekonomik düzeyi geliri giderine denk ve geliri giderinden fazla olan sağlık çalışanlarının geliri giderinden az olan sağlık çalışanlarına göre, erkek sağlık çalışanlarının kadın sağlık çalışanlarına göre, elektronik sigara içme oranlarının anlamlı olarak daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0.05). Elektronik sigara kullanan sağlık çalışanlarının elektronik sigara kullanmayan sağlık çalışanlarına göre sigara içme oranlarının anlamlı olarak daha yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Elektronik sigara hakkında daha önce bilgi sahibi olan ve yeterli bilgiye sahip olduğunu düşünen, elektronik sigaranının sağlığa zararlı olduğu düşüncesine katılan, elektronik sigaranın sigara bırakmaya etkisinin olmadığı ve bağımlılık yapıcı etkisinin olduğu düşüncesine katılan sağlık çalışanlarının elektronik sigara kullanma oranlarının daha düşük olduğu bulunmuştur (p<0.05). Araştırmanın sonucunda sağlık çalışanlarının elektronik sigara ve sağlığa olan etkileri konusunda yeterli düzeyde bilgi sahibi olmadıkları, sigara ve elektronik sigara kullanma oranlarının toplumdaki sigara içme oranlarına benzer olduğu ortaya çıkmıştır. Sigara içmeyerek topluma rol model olması gereken sağlık çalışanlarının sigara bağımlılığına yönelik farkındalık düzeylerinin arttırılmasına yönelik politikaların geliştirilmesi gerekmektedir.
dc.description.abstractThis cross-sectional study was conducted to determine the smoking and e-cigarette use profiles of healthcare professionals and their knowledge, attitudes and behaviors regarding e-cigarette use. The study was conducted in three different public hospitals in Sivas city center between April 2024 and June 2024, and the sample of the study included 343 healthcare professionals working as physicians, nurses and midwives in these hospitals. Of the healthcare professionals participating in the study, 59.4% were nurses, 29.7% were physicians and 10.9% were midwives. It was determined that 76.6% of the healthcare professionals were female, 76.9% were between the ages of 21-34 and the average age was 30.94±6.55. When the smoking and e-cigarette use profiles of healthcare professionals were examined; It was found that 29.2% of them smoked, the average age they started smoking was 20.13±5.22 (Min: 12; Max: 43), the average duration of smoking was 10.55±6.43 (Min: 1; Max: 30), 6.6% used e-cigarettes, 52.2% started using e-cigarettes because they thought they were not harmful, the average age they started using e-cigarettes was 27.87±5.03 (Min: 20; Max: 41) years, the average duration of e-cigarette use was 1.35±0.57 (Min: 1; Max: 3) years. It was found that the average Fagerstrom Nicotine Dependence Test score of the healthcare workers who smoked was 6.62±2.82 (Min: 0; Max: 10) and 50.0% had a high addiction level. It was determined that 14.7% of the healthcare professionals participating in the study both smoked and used e-cigarettes (dual use). The average Fagerstrom Nicotine Dependence Test score of healthcare professionals who both smoked and used e-cigarettes was 6.81±2.82 (Min:0; Max:10) and 53.2% had high addiction levels. It was determined that 35.7% of healthcare professionals think that both e-cigarettes and traditional cigarettes are equally harmful to health, and 43.4% think that both types of cigarettes are addictive. It was determined that more than half of the participants think that e-cigarette use has no effect on quitting smoking, and that e-cigarette use can initiate smoking in people who have never used it. It was determined that healthcare professionals who do not use e-cigarettes agree significantly more than healthcare professionals who use e-cigarettes that e-cigarette use has no effect on quitting smoking, and that e-cigarette use can initiate smoking (p<0.05). It was found that health care workers whose economic level income is less than their expenses had a significantly higher smoking rate than health care workers whose income is equal to their expenses and whose income is greater than their expenses (p<0.05). It was found that health care workers whose economic level income is equal to their expenses and whose income is greater than their expenses had a significantly higher smoking rate than health care workers whose income is less than their expenses (p<0.05). It was determined that health care workers who use electronic cigarettes have a significantly higher smoking rate than health care workers who do not use electronic cigarettes (p<0.05). It was found that the rate of e-cigarette use was lower among healthcare professionals who had previously learned about e-cigarettes and thought they had sufficient knowledge, who agreed with the idea that e-cigarettes were harmful to health, who agreed with the idea that e-cigarettes had no effect on quitting smoking and had an addictive effect (p<0.05). As a result of the research, it was revealed that healthcare professionals do not have sufficient knowledge about e-cigarettes and their effects on health, and that the rates of smoking and e-cigarette use are similar to the rates of smoking in society. Policies should be developed to increase the awareness levels of healthcare professionals about cigarette addiction, who should be role models for society by not smoking.
dc.identifier.endpage104
dc.identifier.startpage1
dc.identifier.urihttps://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=LY6e5xGA7WWUpEdrBmEPLkxeLJg87_oy003QQFGr7TF_H_C3S85DzQrff5TaZvis
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.12418/34726
dc.identifier.yoktezid900190
dc.institutionauthorBulut, Tuğba
dc.language.isotr
dc.publisherSivas Cumhuriyet Üniversitesi
dc.relation.publicationcategoryTez
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.snmzKA_TEZ_20250504
dc.subjectHemşirelik
dc.subjectNursing
dc.titleSağlık çalışanlarının sigara ve elektronik sigara kullanma profilleri ile elektronik sigara kullanımına ilişkin bilgi, tutum ve davranışları
dc.title.alternativeSmoking and electronic cigarette use profiles of healthcare professionals and their knowledge, attitudes and behaviors regarding electronic cigarette use
dc.typeMaster Thesis

Dosyalar

Koleksiyon

Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tez Koleksiyonu