Abbasilerde mizah (ikinci dönem)

Ġnsanın hayatını sürdürebilmesi için çeĢitli ihtiyaçlarını yerine getirmesi gerekir. Bu ihtiyaçlarından birisi de aĢırı çalıĢmanın verdiği yorgunluk sonucu karĢı karĢıya kalınan zorluk ve sıkıntılardan kurtularak rahatlamaktır. Ġnsanı rahatlatma yollarından birisi de onu mizahla bulunduğu ortamdan uzaklaĢtırmaktır. Ancak mizahın beklenen etkiyi gösterebilmesi için Ģartlarına uygun yapılması gerekmektedir. Ġnsanlar tarih boyunca genellikle mizahı yerinde yapmıĢ ve bunu edebî eserlere de yansıtmıĢlardır. Mizahın edebî eserlere yansıdığı dönemler arasında Ġkinci Abbasî Dönemi edebiyatçıları çok önemli bir yer tutmuĢlardır. Çünkü bu Abbasî asrı, mizahın altın çağının yaĢandığı dönemin mizahını yansıtması ile birlikte Selçuklu ve Osmanlı mizahına da etkisi olmuĢtur. Bu kitap, adı geçen Ġkinci Abbasî Dönemi nesrindeki mizah anlayıĢını yansıtabilmek amacıyla hazırlanmıĢtır. Türkçe‟de genel olarak mizahın bütün türlerini içine alan mizah terimi, Arap dilinde fukāhe kelimesi ile karĢılanmaktadır. Ancak çalıĢmamızın Türkçe olmasından dolayı mizah kavramını kullanmayı tercih ettik. Bu kitap, bir giriĢ ve üç bölümden oluĢmaktadır. GiriĢte mizahın önemi, konunun kapsamı, konu ile ilgili çalıĢmalar; dönemin siyasî, sosyal, kültürel ve edebî yapısı ele alındı. Birinci bölümde, teorik olarak alt yapıyı teĢkil etmesi bakımından mizahın sözlük ve terim anlamları, kaynağı, özellikleri, gayesi, felsefesi ve Arap mizahına kadar olan tarihî seyri incelendi. İkinci bölümde, Arap mizahı, terimleri, mizah tarzları, Ġslâm‟da mizah ve Arap mizahının tarihçesi incelendi. Kitabın asıl bölümünü oluĢturan üçüncü bölümde ise, Ġkinci Abbasî Dönemi nesrinde mizah ve mizah içerikli eserler, mizahı etkileyen faktörler, mizah tarzları ve mizahın yaĢandığı ortamlar incelenmeye gayret edildi. Bu kitabın yayına hazırlanmasında yardımlarını esirgemeyen arkadaĢlarıma Ģükranlarımı sunarım.