Bütünleşik çok kriterli karar verme modeli ile lojistik firmalarının performanslarının ölçümü

Değişen ve gelişen ekonomi anlayışı, bilgi teknolojileri, farklı rekabet stratejileri gibi olgular lojistiğin gelişimine büyük katkılar sağlamıştır. Günümüz lojistik anlayışı, müşterilerin farklı istek ve ihtiyaçlarını temel almış ve bu beklentileri en hızlı ve en uygun şekilde karşılayabilecek düzeyde olmayı görev edinmiştir. Dolayısıyla bu temelde kurulan lojistik sistemleri her geçen gün değişmekte ve gelişmekte olup lojistik firmaları da bu temel üzerine inşa edilmektedir. Şirketler lojistik maliyetlerinin yüksek olması sebebiyle çoğu zaman lojistik firmalarından dış kaynak desteği almaktadırlar. Lojistik firmaları, işletmeler açısından bir tercih sebebi olabilmesi için düzenli olarak firma performanslarını değerlendirmeli ve bu değerlendirmeleri baz alarak iyileşme hedefleri koymalıdırlar. İşletmeler performans değerlendirmeleri için birçok farklı yöntem kullanmaktadır. Bu yöntemler ile gerçekleştirilen analizlerin bir çözüme ulaşmasına ise birden çok değişken katkı sağlamaktadır. Değişkenlerin bu denli fazla olduğu değerlendirmeler için birçok yöntem mevcut olmakla birlikte, Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri en iyi seçeneklerden biridir. ÇKKV yöntemleri birden çok kriter bazında değerlendirmeler yaparak farklı alternatifler arasından en iyi seçimi yapmayı sağlamaktadır. Bu çalışmada da ÇKKV yöntemleri lojistik firmalarının performanslarının değerlendirilmesi için kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan veriler "Fortune 500 Türkiye" internet sitesinden alınmıştır. Çalışmada uzman görüşlerine dayalı bir anket çalışması yapılarak sübjektif kriter ağırlıklarının bulunması için SWARA yöntemi kullanılmıştır. Objektif kriter ağırlıklarının bulunması için ise ENTROPİ yöntemi kullanılmış ve bu iki yönteme ait ağırlıklar birleştirilerek üçüncü bir kriter ağırlık seti oluşturulmuştur. Bu ağırlıklar CODAS yöntemine entegre edilerek alternatiflerin performans sıralamaları gerçekleştirilmiştir. Sonrasında aynı kriter ağırlıkları diğer ÇKKV yöntemleri olan ROV, OCRA ve COPRAS yöntemleri ile de analiz edilerek sonuçları CODAS yöntemi ile kıyaslanmıştır. Son olarak duyarlılık analizi yapılarak CODAS yönteminin geçerliliği test edilmiş ve diğer üç yöntem ile ne kadar benzer sonuçlar verdiği incelenmiştir. ? Bu çalışmada sübjektif kriter ağırlıkları ile objektif kriter ağırlıkları birleştirilmiş olup bu şekilde yapılmış olan Türkçe çalışma sayısı az olduğundan dolayı bu çalışmanın bu araştırma boşluğunu doldurarak literatüre katkı sağlaması amaçlanmıştır. Bununla birlikte CODAS yöntemi ile yapılmış Türkçe çalışma sayısının da az olması sebebiyle, çalışmanın akademik yazına bu açıdan da katkı sunacağı düşünülmektedir. Anahtar kelimeler: Performans Değerlendirmesi, Performans Ölçümü, Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV), CODAS, ENTROPİ, SWARA.

Evolving economics, information technologies, different competitive strategies have made great contributions to the development of logistics. Today's understanding of logistics is based on the different requests and needs of customers, and it is our duty to be at a level that can meet these expectations in the fastest and most appropriate way. Therefore, the logistics systems established on this basis are changing and developing day by day, and logistics companies are built on this basis. Due to the high logistics costs, companies often receive outsourcing support from logistics companies. In order to be preferred by the businesses, logistics companies should regularly evaluate their performances and set improvement targets based on these evaluations. Businesses use many different methods for performance appraisals. Various variables contribute to the analysis in these methods to reach a solution. Although there are many methods for evaluations with such a large number of variables, Multi-Criteria Decision Making (MCDM) methods are one of the best options. MCDM methods enable to make the best choice among different alternatives by making evaluations on the basis of multiple criteria. In this study, MCDM methods were used to evaluate the performance of logistics companies. The data used in the study were taken from the " Fortune 500 Turkey" website. In the study, a survey study based on expert opinions was made and the SWARA method was used to find the subjective criterion weights. The ENTROPY method was used to find the objective criterion weights and a third criterion weight set was created by combining the weights of these two methods. These weights were integrated into the CODAS method and performance rankings of alternatives were determined. Afterwards, the same criterion weights were analyzed with other MCDM methods, namely ROV, OCRA and COPRAS methods, and the results were compared with the CODAS method. Finally, the validity of the CODAS method was tested by performing a sensitivity analysis and it was examined how similar results it gave with the other three methods. In this study, subjective criteria weights and objective criteria weights were combined, and since the number of Turkish studies conducted in this way is limited, it is aimed that this study will contribute to the literature by filling this research gap. However, due to the limited number of Turkish studies conducted with the CODAS method, it is thought that the study will also contribute to the academic literature in this respect. Keywords: Performance Evaluation, Performance Measurement, Multi Criteria Decision Making (MCDM), CODAS, ENTROPY, SWARA.