Mantık

Mantık, doğru düşünce ile yanlış düşünceyi ayırmaya yarayan alet ilmi olarak kabul edilmiştir. Bunun yanında onu doğru düşünme sanatı, bilinenlerden hareketle bilenmeyenlerin elde edilmesine yarayan bilim olarak niteleyenler de olmuştur. Düşünme, insanın yaratılışından bu yana sahip olduğu bir yeti olsa da bugüne kadar yapılan bilimsel araştırmalara göre düşünmenin kural ve kaideleri Antik Yunan düşünürleri tarafından sistemli hale getirilmiştir. Doğru düşünmenin ilkeleri zaman içerisinde çeşitli medeniyetlerin, özellikle İslam medeniyetinin katkılarıyla geliştirilerek bir metot çerçevesinde düzenlemiş ve disipline edilmiştir. Müslümanlar, miladi sekizinci yüzyılda karşılaştıkları mantık bilimini bütün detaylarıyla inceleyip, onun üzerine devasa çalışmalar yapmış bu ilmi, “ilimlerin ilmi” mertebesine yükseltmişlerdir. Elinizdeki bu çalışma, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Lisans Tamamlama (İLİTAM) programı için hazırlanmış mantık ders kitabıdır. Bu eser daha önce mantık dersi için yazmış olduğumuz ve Cumhuriyet Üniversitesi tarafından iki baskısı yapılmış olan “Klasik Mantık” isimli eser üzerinde yapılan küçük değişikliklerle ortaya çıkmıştır. Her iki eserde de bütün mantık konuları incelendiği için bu iki çalışma arasında büyük farklar yoktur. Çünkü Klasik Mantıkta konular ve onların ele alınış biçimi neredeyse standart hale gelmiştir. Bu metinde birbirinin tamamlayıcısı olan iki ünite birleştirilmiş, eksilen ünitenin yerine mantık öğretimine ilişkin bir bahis dahil edilmiştir. Bu kitapta Aristoteles’e atfedilen ve Organon külliyatı olarak isimlendirilen -bir tanesi Porphyrios’a ait olmak üzere-dokuz kitap ele alınmıştır. Bu dokuz kitap aynı zamanda mantığın dokuz bölümünü oluşturur. Bu bölümler müfredat programının sınırlılıkları göz önünde bulundurularak, özet sayılabilecek tanımlar ve örneklerle incelenmeye çalışılmıştır. Konuların on dört ünite olarak işlenme gerekliliği, üniteler arasında hacim olarak bir orantısızlığı beraberinde getirmiştir. Olabildiğince üniteleri dengelemeye çalıştık, ancak yapıları gereği bazı konular uzun bazıları da kısa kaldı. Katkısı olan herkese teşekkür ederim.