kadı burhaneddin kitabı

Şanlı tarihimizde bazı hükümdarların isimleri Türk siyasî tarihi kadar Türk edebiyatı tarihi için de önemlidir. “Kelâmü'l-mülûk mülûkü'l-kelâm” ve “sahib-i seyf ve'l-kalem” gibi ifadeler bu özelliğe sahip hükümdarlarımız için kullanılmış veciz ifadelerdendir. “Sultanların sözleri, sözün sultanları” ve “kılıç ve kalem sahibi” denildiğinde şüphesiz akla ilk gelen isimlerden biridir Kadı Burhaneddin. Zira o, Türk edebiyatında “ilk divan sahibi hükümdar” olarak tarihe geçmiştir. Kadı Burhaneddin, XIV. asrın ikinci yarısında Anadolu'da yaşamıştır. Gerek babası Şemseddin Muhammed'in gözetiminde almış olduğu sarf, nahiv, hat, mantık gibi derslerin neticesinde gerek aklî ve naklî ilimlerde çağın önderi sayılan Kutbüddin Razi'den tahsil etmiş olduğu riyazî ve dinî derslerin semeresinde çok yönlü bir şahıs olarak karşımıza çıkmaktadır. Devlet adamlığı, Kadı Burhaneddin'in bu yönlerinin arasında ilk sırada gelenidir şüphesiz. Çünkü o, Anadolu'da beyliklerin hüküm sürdüğü yıllarda, Eretna Beyliğinde naiplik, kadılık ve vezirlik gibi çeşitli görevlerde bulunmuş, daha sonra içerisinde bulunduğu şartlar sebebiyle devletin askerî ve mülkî yetkilerinin bir elde toplanmasının elzem olduğunu düşünerek 1381'de Sivas'ta kendi adıyla anılan devletini kurmuştur. Kadı Burhaneddin'in bu özelliği onun siyasî ve askerî yeteneklerini gösterirken ona “melikü'l-ümerâ” ünvanını da kazandırmıştır.