Zara yöresi müziğinin etnografisi

1920’li yılların başlarında başlatılan “yenileşme ve batılılaşma” hareketi, ulusal öz yapıyı koruyarak uluslararası çağdaş Türk müziğini oluşturmayı amaç edinmiştir. Başlatılan bu hareket, var olan geleneksel müzik türlerimizi kullanarak bu amaca ulaşmak için çaba göstermiş, bunu yaparken de özellikle halk müziği ezgilerinden yararlanmıştır. 1920’lerde kullanılmaya başlanmış olan bu yöntem günümüzde de güncelliğini yitirmemiş olup bestecilerimiz, özgün eserlerin yanısıra halk müziği kaynaklı uluslararası çağdaş Türk müziği eserleri yazmaktan vaz geçememişlerdir. Ülkemizde kullanılmış olan bu yöntem benzer şekillerde başka uluslarca da kullanılmıştır. Bununla ilgili olarak Finkelstein (2000)’ın Müzik Neyi Anlatır adlı kitabındaki bilgilere dayanılarak, başta İngiltere olmak üzere uluslararası sanat müziğinin gelişmesinde folk (halk) müziğinin sağlamış olduğu katkıyı Fransa, İtalya, Almanya, Rusya ve Bohemya yoğun bir şekilde hissetmiş olan ülkeler olarak, nitelenebilirler. Bu ülkelerde olduğu gibi, yurdumuzda da çok sesli uluslararası çağdaş müziğimizin ortaya çıkmasında birinci derecede rol oynamış olan geleneksel halk müziğimizin korunup yaşatılması hiç kuşkusuz son derece önemlidir. Yurdumuzun sadece bir bölgesindeki bir ilin bir ilçesi üzerinde odaklanılarak yazılan bu araştırma kitabı bir alan araştırması soucunda ortaya çıkarılmıştır. Zara ilçesi merkezi ve ilçeye bağlı köyler taranarak, yöresel müzikler kaset çalara kaydedilmiştir. TRT repertuarında yer alan, Zara ve yöresi ezgileriyle karşılaştırılan bu kayıtlardan, orijinal bulunanlar saptanmıştır. Orijinalliği kesin olarak saptananlar nota yazımına aktarılmış, Zara’ ya bağlı köylerde yaşamakta olan âşıklar sayısal olarak tesbit edilmiştir. Ayrıca Zara merkez ve köylerindeki müzikseverlerin sayısal olarak tespit edildiği çalışmada, tüm bu müzikseverler amatör, profesyonel, sanatçı, eğitimci, saz şairi, kalem şairi ve hak şairi gibi nitelendirmelerle de betimlenmeye çalışılmıştır. Türk Halk Müziğinin kuşaktan kuşağa aktarılmasında öncülük eden halk ozanlarının geleneksel özelliklerinin korunmasına katkı sağlayacağı düşünülen bu kitapta, Türk Halk müziğinin gerçek yaratıcısı ve uygulayıcısı olan ve yaşamını köyde sürdüren köy insanının, belleğinde saklayabildiği orijinal olan türküleri ortaya çıkararak, bunların Türk Halk müziği repertuarına kazandırılması da amaçlanmaktadır.