İSMAİL BEY GASPIRALI’NIN TERCÜMAN GAZETESİ MATBAASINDA BASILAN BİR HİKÂYE: ÇOBAN KIZ

XIX. yüzyılın sonu XX. yüzyılın başı, Rusya Türklerinin tarihindefikirsel, kültürel ve toplumsal hayatlarındaki gelişmeler açısından çokönemlidir. Türk dünyası bu dönemde pek çok aydın yetiştirmiştir. Buaydınlardan bazılarının hayatları ve yaşadıkları dönemlerde RusyaTürklerinin medenî gelişmesine katkıları henüz yeterince bilinmemektedir.Bu aydınlardan biri de Mehmetşah Akçurin’dir. Akçurin bahsedilen dönemdeKırım ve İdil-Ural sahası Türklerinin siyasi ve kültürel hayatında yeniliktaraftarı faaliyetlerde bulunarak yıllarca Tercüman gazetesinin sekreterliğiniyürütmüş, aralarında birçoğu usul-i cedid okullarında okutulmak üzerehazırlanmış ders kitaplarının yanı sıra küçük çapta kitaplar da yazmıştır.Çalışmamızda bugüne kadar ihmal edilmiş bu aydının hayatı ve eserleritanıtılarak 1897 yılında Tercüman gazetesi matbaasında basılan Çoban Kızadlı hikâyesinin muhteva unsurları açısından incelenmiş ve dili hakkındabilgi verilmiştir. Realist hikâye özellikleri gösteren bu eser, söz konusu türünilk örnekleri arasında yer alması nedeniyle Kırım ve Rusya Türklerininedebiyatı ve dil tarihi açısından büyük önem arz etmektedir.