ARAPÇA-II

Genel anlamda ‚bir dilin yapısını inceleyen kurallar bütünü‛ olarak tanımlanan dilbilgisi (gramer)1, Arapçada iki önemli dala ayrılmaktadır. Birincisi, kelimeleri tek başına inceleyen sarf (morfoloji, şekil bilgisi), ikincisi ise kelimeleri cümle içindeki görevleri açısından inceleyen nahivdir (sözdizimi, sentaks, cümle bilgisi). Sarf ilmini daha önce işlediğimizden burada tekrar ele almayacağız. Nahiv İlmi’ni ( عًلٍيم النَّحٍوً ), ilk dönemlerdeki adıyla Îrab İlmi’ni ( ,(عًلٍيم الإًعٍ ىرابً ‚kelimenin cümle içindeki durumunu ve bu durum gereği sonunda meydana gelen değişikliği (mûraplığı/ الإًعٍىراب ) ve tekdüzeliği (mebnîliği/ البًىناء ) başka bir ifadeyle cümlenin ögelerini ve birbirleriyle ilişkilerini ele alan ilimdir‛ şeklinde tanımlamamız mümkündür. (Bkz. el-Galâyeynî, (1993), Câmiu’d-Dürûs, I, 9; Talu, (1987), Nahiv İlmi, s. 6; Çörtü, (2006), Nahiv, s. 13).