Pay senedi endeksleri ile endeks vadeli işlemler arasındaki volatilite ilişkisi: Türkiye ve dünya örnekleri arasında karşılaştırmalı analiz

Son yıllarda finansal piyasalarda ortaya çıkan riskler, vadeli işlemler piyasası ile spot piyasalar arasındaki ilişkiyi önemli hale getirmiştir. Vadeli işlem piyasası ile spot piyasa arasındaki ilişki, spot piyasadaki risklerden korunmak amacı ile vadeli işlemler piyasası araçlarının kullanılmasına dayanmaktadır. Vadeli işlemler ve spot piyasa arasındaki ilişkinin araştırılmasına yönelik yapılan çalışmalarda, genellikle vadeli işlemler ile spot piyasa arasındaki volatilite ilişkisi araştırılmış ve vadeli işlemlerin spot piyasa volatilitesini azalttığı anlaşılmıştır. Bu çalışmada vadeli işlemler ve spot piyasa arasındaki volatilite ilişkisi, spot endeksler ve bu endekslerin dayanak varlık olduğu vadeli işlemler temel alınarak araştırılmıştır. Her iki piyasa arasındaki volatilite ilişkisinin araştırılmasında, Türkiye'den BIST 30, Almanya'dan DAX 30 ve Amerika'dan S&P 500 spot endeksleri ve bu endekslerin dayanak varlık olduğu vadeli işlem sözleşmeleri kullanılmıştır. Piyasalar arasındaki volatilite ilişkisi, GARCH, TARCH, EGARCH, PARCH ve DCC-GARCH modelleri kullanılarak analiz edilmiştir. Uygulama aşamasında elde edilen bulgular, 2006-2021 yıllarını kapsayan dönemde her iki piyasa arasında çift yönlü volatilite ilişkisi olduğunu ortaya çıkarmıştır. Anahtar Kelimeler: Endeks Vadeli İşlemler, Spot Endeks, Volatilite, GARCH Modelleri.

The risks that have emerged in the financial markets in recent years have made important the relationship between the futures market and spot markets. The relationship between the futures market and the spot market is based on the use of futures market instruments to hedge against the risks in the spot market. In studies conducted to investigate the relationship between futures and spot market, generally the volatility relationship between futures and spot market has been investigated and it has been understood that futures transactions reduce spot market volatility. In this study, the volatility relationship between futures and the spot market has been investigated on the basis of spot indices and futures that these indices are the underlying asset. In investigating the volatility relationship between both markets, spot indices of BIST 30 from Turkey, DAX 30 from Germany and S&P 500 from the United States and futures contracts on which these indices are the underlying asset were used. The volatility relationship between markets has been analyzed using GARCH, TARCH, EGARCH, PARCH and DCC-GARCH models. The findings obtained during the implementation phase revealed that there was a bidirectional volatility relationship between both markets in the period covering the years 2006-2021. Keywords: Index Futures, Spot Index, Volatility, GARCH Models.