Travma sonrası stres bozukluğu hastalarında üstbilişlere ilişkin inançlar

Amaç: Üstbiliş (metacognition) kavramı, bilişleri kontroleden, düzenleyen ve değerlendiren üst düzey bilişselyapı, bilgi ve süreçler olarak tanımlanabilir. Çalışmanınamacı Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)hastalarında hangi üstbiliş süreçlerinin kullanıldığını,üstbilişlerin çeşitli semptomlarla nasıl bir ilişki içindeolduğunu araştırmaktır. Yöntem: Örneklem, 52 TSSBhastası (yaş ortalaması=31,67±6,54) ve 54 sağlıklı (yaşortalaması=29,00±6,61) katılımcıdan oluşmuştur.Üstbiliş süreçlerini değerlendirmek amacıyla Üstbiliş-30ölçeği; semptom taraması yapmak amacıyla RuhsalBelirti Tarama Listesi uygulanmıştır. Bulgular: Elde edilenveriler MANCOVA kullanılarak analiz edilmiştir. Analizsonuçlarına göre üzüntü ve zihinsel ruminasyonlarıntehlikeli, kontrolünün güç ve olumsuz olduğuna ilişkininançları içeren “kontrol edilemezlik ve tehlike”; bazıdüşüncelerin kontrol edilmesi ve bastırılması gerektiğineilişkin inançları içeren “düşünceleri kontrol”; kişininbellek ve dikkat mekanizmalarına olan güvensizliğineilişkin inançları içeren “bilişsel güven” alt boyutlarındaTSSB grubu anlamlı olarak daha yüksek puan almıştır.Buna karşın üzüntü ve ruminasyonun işlevsel olduğunadair maddelerin yer aldığı “olumlu inanç” boyutlarındaise TSSB grubu daha düşük puan almıştır. Sonuç: Travmahastaları üzüntü ve ruminasyonun kendileri için olumsuzsonuçları olduğunu düşünmekte, bazı düşüncelerinintehlikeli olduğu için baskılanması ve kontrol edilmesigerektiğine inanmaktadırlar. Hastalarda başta obsesif,depresif ve psikotik belirtiler olmak üzere tüm semptomlardaki artış patolojik tarzda üstbiliş faaliyetlerininartması şeklinde yansımıştır. Travma hastalarında obsesifdüşünceler, öfke-düşmanlık, kişiler arası duyarlılık belirtileri daha büyük oranda hastaların düşüncelerinin tehlikeli olduğu ve kontrol edilmesi gerektiğine ilişkinüstbilişlerle ilişkili gözükmektedir.