Kant'ın Etik Teorisinde Eylemin Ahlaki Değeri

Abstract

Immanuel Kant felsefe tarihinde en önde gelen rasyonalist filozofların biridir. Ona göre, yalnızca bilgi alanında değil değerler alanında da, doğruya ancak akıl yolu ile ulaşılabilir. Akıl onun zihninde, her şeyden önce, kavramlar ve ilkeler ile ilişkilidir ve önemli olan onu karşılaştığımız problemleri çözmek için doğru bir şekilde kullanabilmemizdir. Bu temelde onun ahlak anlayışı eylemlerimizi yöneten ilkeleri ortaya çıkarmaya yöneliktir. Kant’ın ahlak ilkeleri Antik Yunan dünyasından itibaren mutluluk kavramını merkeze alan yaklaşımların tam karşısındadır. Ona göre mutlulukçu teoriler insanın değerini ve ahlaki kişiliğini tam olarak ortaya koyamamışlardır. Oysa Kant için ahlaki kişiliğimizi belirleyen unsur akıl sahibi varlık olmamızdır. Bununla birlikte akıl sahibi varlık olarak değerimizi de ahlak yasası ortaya koymaktadır. Burada, Kant’a göre, özgürlük ahlak yasasının varlık nedenidir. Bu nedenle, ahlak yasasının temellendirilmesinde özgürlüğün çözümlenmesi hayati bir öneme sahiptir. Bu çözümleme ile Kant hem akıl sahibi bir varlık olarak insanın özgürlüğünü hem de tüm insanlığı kapsayacak ahlaki eylemin dayandığı ahlaki değeri temellendirir. Burada insanın ödevi bu ahlaki değere bağlı bir biçimde eylemde bulunarak yaşamını sürdürmektir. Kant’ın bu yaklaşımı, günümüzde de, ahlaki tartışmanın merkezi sorularına karşı ufuk açıcı cevaplar sunan bir teori olarak değerlendirilir.

Immanuel Kant is one of the most prominent rationalist philosophers in the history of philosophy. According to him, not only in the realm of knowledge but also in the realm of values, the truth can be merely reached by the way of reason. Reason is, above all, related to concepts and principles in his mind and it is the important thing that we can use it correctly in order to solve the problems we face. On this basis, his ethical approach is directed to reveal the principles governing our actions. Kant’s moral principles are opposed to approaches which put the concept of happiness in the center dating from the Ancient Greek World. According to him, theories of happiness have not fully demonstrated the value and moral personality of man. For Kant, however, the element that determines our moral personality is that we are rational beings. In addition to this, the moral law puts forward our value as rational being. Here, according to Kant, freedom is the reason for the existence of moral law. For this reason, the analysis of freedom is of vital importance to found moral law. With this analysis, Kant grounds both the freedom of man as a rational being and the moral value on which the moral action that encompasses all humanity is based. Here, the duty of man is to continue his life by acting in accordance with this moral value. Kant’s approach is still considered as a theory which presents stimulating answers to the central questions of the moral debate.