İran Kaynaklı Halk Hikâyelerinin Yazı Çevrimi ve İncelemesi

Abstract

Halk hikâyeleri, anonim halk edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Günümüzde halk hikâyelerinden yararlanarak geçmişteki toplumların yaşantıları, inançları ve öğretileri hakkında bilgi sahibi olunabilir ve geçmiş yorumlanabilir. Bu çalışmanın kapsamını üçü Ali Rıza Zihak ve biri de Ahmet İbadiyan tarafından derlenen dört halk hikâyesi oluşturmaktadır. Bu çalışmadaki halk hikâyeleri nazım nesir karışık olarak kaleme alınmıştır. Çalışmada yer alan dört halk hikâyesinden ilki Ehmed ile Edalet Dastanı, 36 sayfadan oluşmaktadır. Kitabın sonunda kısaca Ali Rıza Zihak’ın hayatına yer verilmiştir. Rivayet yeri Hoy/ Dey ayı/1378 şeklinde belirtilmiştir. Bu çalışmadaki ikinci halk hikâyesi Urmulu Mahmud Dastanı, 27 sayfadan oluşmaktadır. Hikâyenin rivayet yeri Hoy/ Dey ayı/ 1379 şeklinde belirtilmiştir. Üçüncü halk hikâyesi Seyidi Dastanı, 57 sayfadan oluşmaktadır. Rivayet ayı Şehriver/ 78 şeklinde belirtilmiştir. Çalışmadaki son halk hikâyesi Dastan-ı Sara ve Han Çoban, 26 sayfadan oluşmaktadır. Rivayet ayı Güneş olarak geçmektedir ve bu hikâyenin sonunda hikâyeyi derleyen Ahmet İbadiyan olarak belirtilmiştir. Bu dört halk hikâyesi incelenirken genel hatları ile şekil özelliklerine, muhtevalarına, epizotlarına ve motiflerine yer verilmiştir. Latin harflerine çevirisi yapılmış ve hikâyelerin özetleri oluşturulmuştur.

Folk stories have an important place in anonymous folk literature. Nowadays, by using folk tales, information about the lives, beliefs and teachings of the past societies can be obtained and the past can be interpreted. The scope of this study consists of four folk tales, three of which were compiled by Ali Rıza Zihak and one by Ahmet İbadiyan. Folk tales in this study were written as verse prose mixed. The first of the four folk stories in the study, Ehmed and Edalet Dastanı, consists of 36 pages. At the end of the book, the life of Ali Rıza Zihak is briefly mentioned. The place of narration is stated as Hoy / Dey month / 1378. The second folk story in this study consists of 27 pages of Mahmud Dastanı in Urmulu. The story is narrated as Hoy / Dey bear / 1379. The third folk story, Seyidi Dastanı, consists of 57 pages. The month of narration is stated as Şehriver / 78. The last folk story in the study consists of 26 pages of Dastan-ı Sara and Han Çoban. The narrated month is referred as the Sun and at the end of this story it is named Ahmet Ibadiyan as the one who compiled the story. While examining these four folk stories, wording features, contents, episodes and motifs are given in general terms. It’s been translated into Latin letters and summaries of the stories have been created.