Müzik Kimliği Bağlamında Abaza Halkının Folkloru (Sivas İli Halkaçayır Köyü Örneği )

Abstract

Çerkezlerin bir kolu olan Abazalar Türkiye ve Rusya sınırları içerisinde yaşayan bir toplulukken bir bölümü savaş ve dinsel baskılar sebebiyle yaşadıkları topraklardan göç etmek zorunda kalmışlardır. Abazalar buna rağmen Türkiye ile olan uzantısında müziği bir kimlik stili olarak kullanmaya devam etmişlerdir. Bir topluluğun kendi müzik üretimini ortaya koyması ve buna stil katması o topluluğun özgün müzik kültürünü yansıtan önemli bir faktördür. Abaza halk ezgilerinin notalarla oryantasyonu, ritminin duygusal ağırlığı, dinleyicide müziğin şeklini güçlü bir ifadeye dönüştürür. Abaza melodileri konuşma formuna benzer, soliste fonda vokalin bir yankı gibi eşlik etmesiyle, müziğinde zengin bir armoni oluşturur. Bu ise Abaza halk şarkılarının baskın özelliklerinden biridir. Abazaların halk melodilerine genelde bir cümle ile özlü sözlerden oluşan metinler eşlik eder. Bu metinleri haykırışlar takip eder ve melodinin coşkusunu artırır. Melodinin detaylı açıklaması vokalin söyleminde yer alır. Bu tezde Türkiye’nin zengin mozaiği içinde yer alan Abazaların müzik kültürü, gelenek ve görenekleri ele alınmıştır. Abaza müziği yaratılış, dinsel algı, müzikal duyum ve yorum, enstrüman çeşitliliği bakımından diğer müzik kültürleri arasında farklılığı ile dikkat çekerken, özündeki etnik dokuyu korumuştur. Çalışmamda sosyoloji, etnomüzikoloji, gibi alanları kapsayan süreçler disiplinler arası bir yöntem ile izlenmektedir. Abaza kültürüne dair göç yaşamları, sosyal dokuları, gelenek ve görenekleri, halk müziği, enstrümanları ve destanların analizleri yapılarak, müzikal kimliği ortaya konulmuştur. Abaza müzik kültürünü içeren öğelerden bazıları; Nart destanı, birbirine eşlik eden şarkılar, törensel şarkılar, kahramanlık şarkıları, tarım ve işçi şarkıları, doğal av yaşamı şarkıları gibi türler Abaza müzik kültürünü ifade etmektedir. Çalışmada Abaza müzik kültürünün ve halk müziğinin yanı sıra eski ulusal halk şarkıları ve özellikleri araştırılmış, bu eserler mod, armoni ve tür özellikleri yönünden incelenmiştir. Çalışmada kaynak tarama, alan araştırması, kişisel görüşme yöntemleri uygulanmıştır. Ayrıca çalışmada betimsel durum analizi tekniği kullanılmış olup arşiv araştırması da yapılmıştır. Araştırmam Sivas Yıldızeli Halkaçayır köyü ile sınırlandırılmıştır.

While The Abkhazians who are a branch of Circassians, are living in the borders of Turkey and Russia, were forced to emigrate from the land where they live because of war and religious prints. Nevertheless the Abkhazians have continued to use the music as a style of idendity, in the extension with Turkey. A community’s proving about their own music production with their own style is an important factor that reflects the original music culture of the community. The harmonious, heavy and sad tempo of the Abkhazian folk melodies transforms expression in the listener into a strong form. Abkhazian folk melodies collect the melodies of folk songs into the richness of vocal and recalcmental toning, close to the rich toned speech form. This is one of the prominent characteristics of Abkhazian folk melodies. Abkhazians' folk songs are usually accompanied by texts composed of a single sentence and concise words. These texts follow the screams, increase the level of excitement of the song. The detailed description of the song content is given in the vocal’s singing. In this thesis, Turkey's rich mosaic of musical culture within the Abkhazians, traditions and customs are discussed. Abaza music, creation, religious perception, musical sense and interpretation, in terms of diversity of instruments in terms of diversity of music among other music cultures, while retained its ethnic background. In my study, processes such as sociology, ethnomusicology, etc. are followed by an interdisciplinary method. The musical identity of the Abaza culture was analyzed by analyzing the immigration life, social textures, customs and traditions, folk music, instruments and epics. Some of the elements that include Abaza music culture; Nart epic, accompanying songs, ceremonial songs, heroic songs, agriculture and worker songs, natural hunting life songs such as songs express Abaza music culture. Abkhazian music culture and folk music, as well as the old national folk songs and their characteristics were investigated in terms of mod, harmony and genre features. Resource screening, field research and personal interview methods were applied in the study. In addition, descriptive case analysis technique was used in the study and archive research was done. My research has been limited to Sivas Yıldızeli Halkaçayır village.