Yoğun Bakımda Uygulanan Terminal Temizliğin Önemi ve Değerlendirilmesi: Hemşirelik Bakış Açısıyla

Abstract

Özet: Yoğun bakım ünitesi (YBÜ) girişimsel işlemlerin yoğun olarak uygulandığı, morbidite, mortalite ve maliyet oranlarının yüksek olduğu birimlerin başında gelir. Günümüzde sağlık hizmetlerine daha kolay ulaşılması, tıbbi teknolojinin gelişmesi, YBÜ sayısının ve kalitesinin artmasıyla birlikte hastaların bu ünitelerdeki yatış süreleri de uzamaktadır. Hastaların YBÜ’deki yatış süreleri uzadıkça uygulanan invazif girişimler artmakta ve buna bağlı olarak nazokomiyal enfeksiyon oranı da artmaktadır. YBÜ enfeksiyon oranlarının yüksek olmasında hasta ve kurum ile ilgili pek çok faktörün etkili olduğu bilinmektedir. YBÜ’de hasta sayısının fazla, sağlık personelinin az olması, yoğun bakımın mimari yapısı, el yıkamaya, dezenfeksiyona ve sterilizasyona önem verilmemesi, asepsi ve izolasyon prosedürlerine uyulmaması bu nedenlerden bazılarıdır. Nazokomiyal enfeksiyon hasta güvenliğini tehlikeye atan önemli bir sorundur. Hasta odasında önceden hastane kaynaklı bir patojenle veya Çok İlaca Dirençli Mikroorganizma (MDRO) ile kolonize ya da enfekte hasta yatmış olması durumunda bir sonra aynı yatak veya odada yatan duyarlı hastanın aynı bakteri ile kolonize ya da enfekte olma olasılığı yaklaşık %120 oranında artmaktadır. Nazokomiyal enfeksiyonları önlemek için öncelikle risk faktörlerinin bilinmesi ve gerekli önlemlerin alınması gerekir. Sadece risk faktörlerinin farkındalığı ve el hijyeni gibi basit önleyici önlemlere dikkat edilmesi bile, bu enfeksiyonların insidansını ve etkisini azaltabilir. Randle ve ark.’nın (2010) yaptıkları çalışmada çalışanların el hijyenine uyumlarının hasta ile temastan ziyade hasta çevresi ile temastan sonra azaldığı tespit edilmiştir. Bu ve bunun gibi birçok çalışma çevresel temizliğin ne denli önemli olduğunu göstermektedir. Hastane ortamında yüzeylerin etkili bir şekilde temizlenmesi patojen bulaşmasını azaltmada mutlak bir gerekliliktir. Terminal temizlik taburculuk sonrası potansiyel olarak kontamine olmuş tüm yüzeylere ve nesnelere uygulanan temizliktir. Günümüzde MDRO’ın giderek yaygınlaşması hasta ve çalışan personeli korumaya yönelik kontamine yüzeylerin uygun aseptik temizlik prosedürleri ile temizlenmesini yani terminal temizliği her zamankinden daha önemli hale getirmiştir. Hastanelerde uygulanan terminal temizliğin her zaman yeterli olmadığını, hatta çevresel kontaminasyonun arttığını gösteren birçok çalışma literatürde yer almaktadır. Terminal temizliğin yetersizliği veya temizlik sonrasında kontaminasyonun artmasının pek çok nedeni olabilir. Bu nedenlerin başında terminal temizlik ve yüzeylerin dezenfeksiyonu sırasında standartlara uyulmaması ve uygun temizlik malzemesinin kullanılmaması gelebilir. Bu bağlamda temizlik yapan personelin standartlar çerçevesinde çalışması önemlidir. Bu derleme ile hasta bakım kalitesinin artması, hasta güvenliği, morbidite, mortalite ve maliyet oranlarının azaltılması için hasta ünitelerine uygulanan terminal temizliğin önemine vurgu yapmak amaçlanmıştır. Profesyonel hemşireliğin gereği olarak tüm hemşireler Florence Nightingale’in de vurgu yaptığı gibi bakım sürecinde çevresel faktörlerin kontrolünü ve hijyenini sağlamak için çevre sağlığı konularında disiplinler arası işbirliği yapma sorumluluğunu özenle yerine getirmelidir.