Öğretmen Adaylarının Başarı Amaç Yönelimlerinin İncelenmesi

Abstract

Başarı amaç yönelimleri bireyin sadece başarılı olmak için sorumluluklarını yerine getirmesini içermemektedir. Burada başarılı olmada var olan kıstaslar ele alınmaktadır. Başarı amaç yönelimleri öğrenme ve performans yönelimi olarak iki alt boyutta ele alınmaktadır. Öğrenme yönelimi alt boyutu bireyin öğrenme ile ilgili olarak başarılı olma konusunda gereken çabayı göstermedeki yaklaşma ve kaçınma durumlarını içermektedir. Bireyin bilgiyi içselleştirmesi, bilginin hâkimiyetini elde etmesine yöneliktir. Performans alt boyutu ise bireyin başarı konusunda sergileyeceği davranışlarını kapsamakta ve yine bu davranışlara yaklaşma ve kaçınma durumlarını içinde barındırmaktadır. Bu alt boyutta bireyin davranışlarını kontrol etmesi, amacı doğrultusunda gerekenleri yapması ele alınmaktadır. Bu çalışmada öğretmen adaylarının başarı amaç yönelimlerinin deseni kullanılmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu 2022-2023 akademik yılı güz döneminde İç Anadolu Bölgesinde yer alan bir üniversitenin Eğitim Fakültesinde öğrenimlerini sürdüren 322 kadın, 104 erkek olmak üzere toplamda 426 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Elliot ve Murayama (2008) tarafından geliştirilen, Türkçeye uyarlaması Arslan ve Akın (2015) tarafından yapılan 12 maddelik ―Başarı Amaç Yönelimleri Ölçeği‖ kullanılmıştır. Söz konusu ölçek Öğrenme-Yaklaşma Yönelimi (ÖYY), Öğrenme-Kaçınma Yönelimi (ÖKY), Performans-Yaklaşma Yönelimi (PYY) ve Performans-Kaçınma Yönelimi (PKY) şeklinde adlandırılan dört alt boyuttan oluşmaktadır. Bu çalışmada, iç tutarlılığa dayalı güvenirlik katsayısı ÖYY için 0.861 olarak, ÖKY için 0.769 olarak, PYY için 0.891 olarak, PKY için ise 0.8181 olarak hesaplanmıştır. Verilerin analizinde istatistiksel yöntem olarak frekans ve yüzde analizi, aritmetik ortalama, standart sapma, bağımsız örneklem t testi ve varyans analizi yöntemleri kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, araştırmaya katılan öğretmen adaylarının genel başarı amaç yönelimi ortalama puanlarının ve alt boyut ortalamalarının tamamının yüksek düzeyde olduğu gözlenmiştir. Aynı zamanda, araştırmaya katılan öğretmen adaylarının başarı amaç yönelimi ortalama puanlarının katılımcıların cinsiyetine, sınıf düzeyine, aylık gelir düzeyine, anne eğitim düzeyine ve baba eğitim düzeyine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermediği sonucuna varılmıştır.