Kutb-i Nâyî Osman Dede’ye Göre İran Klasik Müziğinde “Heft Destgâh”
Date
Eylül 2023Metadata
Show full item recordAbstract
Mûsikî ilmi ve sanatı, tarih boyunca çeşitli etkenlerden dolayı sürekli
değişimlerde olduğu gibi, İran klasik müziği de zamanla değişmiştir. İslâmiyet
öncesi “râh” sisteminde uygulanan İran musikisi, İslâmiyet sonrası yerini
“edvâr” ve “makam” sistemlerine vermiştir. Bu sistemler zamanla yine
değişmiş ve günümüzde “destgâh” adı ile anılmaya başlamıştır. “Heft (yedi)
Destgâh” sistemine geçiş sebepleri, tarihî süreci, kavramı ve neden yedi
olduğu ile ilgili mûsikî risâlelerinde ve tarihî kaynaklarda her hangi bir net
açıklamayla karşılanmamıştır. Çağımızdakı müzikologların ve araştırmacıların
çalışmaları neticesinde de kesin bir açıklama yapılmamıştır. Destgâh ile ilgili
araştırmamıza göre, en eski açıklama Kutb-i Nâyî Osman Dede’nin mûsikî
konusunda yazdığı Farsça manzum Rabt-ı Tağyîrât-ı Mûsikî adlı eserinde
bulunmaktadır. Osman Dede, İran’da uygulanan sistemden “Heftgâne”
(yedili) tabiri ile söz ederek görüşünü aktarmıştır. Bu makalede İran mûsikîsi
ve “destgâh” sistemi ile ilgili bilgiler verdikten sonra Osman Dede’nin hayatı,
eserleri ve Rabt-ı Tağyîrât-ı Mûsikî‘sinde İran mûsikîsi ve “destgâh” sistemi ile
ilgili yorumlarına yer verilmiş ve değerlendirilmiştir.
Source
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler DergisiVolume
21Issue
3URI
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2879475https://hdl.handle.net/20.500.12418/15343