ISI ŞOK PROTEİN 70 (HSP70) VE KANSER
Citation
Yulak F., Şahin B., ISI ŞOK PROTEİN 70 (HSP70) VE KANSER, "SAĞLIK & BİLİM 2022: MEDİKAL ARAŞTIRMALAR-1 ", Doç. Dr. Onur KARAMAN, Editör, Efe Akademik Yayıncılık, İstanbul, ss.225-236, 2022Abstract
Kardiyovasküler hastalıklardan sonra ikinci sıradaki ölüm nedeni
olarak gösterilen kanserin, insidansı ve ölüm oranı tüm dünyada hızla
artmaktadır. Amerikan Kanser Derneği'nin yakın tarihli bir raporuna göre,
2020'de 1,8 milyonu aşan yeni kanser vakası teşhis edilmiş olup, aynı yıl
içeresinde ABD'de yaklaşık 606,000 kansere bağlı ölüm gerçekleşmiştir.
Kanser tedavisinde cerrahi, radyoterapi ve immünoterapi gibi tedavi
seçenekleri sıklıkla kullanılmasına rağmen; kemoterapi, klinikte kanserle
mücadelede en yaygın kullanılan yöntem olmaya devam etmektedir. Bununla
birlikte, kemoterapi kullanılarak yapılan kanser tedavilerinde önemli yan
etkilerin gelişmesi, malign tümörlerin heterojen doğası ve uzun süreli
kullanım sırasında ilaç direnci gelişimi gibi tedavi kısıtlayıcı sınırlamalar
bulunmaktadır. Bu nedenle kanser tedavisinde etkinliği artırmak ve
istenmeyen etkileri önlemek amacıyla yeni ve seçici anti kanser ajanların
geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Son yıllarda kanser hücrelerindeki
çeşitli biyomolekülleri hedef alan hedefe yönelik tedavi stratejilerinde önemli
gelişmeler görülmektedir. Bu hedeflerden birisi olan proteinler üzerinde de
oldukça fazla araştırma yapılmakta olup özellikle anti apoptotik proteinlerin
hedef alındığı birçok yeni kimyasal ajan geliştirilmektedir. Ekspresyon
seviyeleri yüksek sıcaklık, açlık, aşırı onkoprotein ekspresyonu, hipoksi,
kemoterapi ve kanser gibi çeşitli stres faktörlerine bağlı olarak artış gösteren
ısı şok proteinleri (Hspler)' de antikanser araştırmalarda üzerinde yoğun
şekilde çalışılan hedefler olarak bilinmektedir. Hsplerin normal şartlar altında
yeni sentezlenmiş proteinlerin uygun konformasyonlara katlanmasına yardım
eden ve hasara uğramış proteinlerin tekrar doğru bir biçimde katlanmalarını
sağlayarak protein kümeleşmesini önleyen protein ailesi oldukları
bilinmektedir. Bu fizyolojik rollerinin yanı sıra Hspler, kanser hücrelerinde
normal hücrelere göre aşırı miktarda eksprese edilmektedir.