ISI ŞOK PROTEİN 70 (HSP70) VE KANSER

Abstract

Kardiyovasküler hastalıklardan sonra ikinci sıradaki ölüm nedeni olarak gösterilen kanserin, insidansı ve ölüm oranı tüm dünyada hızla artmaktadır. Amerikan Kanser Derneği'nin yakın tarihli bir raporuna göre, 2020'de 1,8 milyonu aşan yeni kanser vakası teşhis edilmiş olup, aynı yıl içeresinde ABD'de yaklaşık 606,000 kansere bağlı ölüm gerçekleşmiştir. Kanser tedavisinde cerrahi, radyoterapi ve immünoterapi gibi tedavi seçenekleri sıklıkla kullanılmasına rağmen; kemoterapi, klinikte kanserle mücadelede en yaygın kullanılan yöntem olmaya devam etmektedir. Bununla birlikte, kemoterapi kullanılarak yapılan kanser tedavilerinde önemli yan etkilerin gelişmesi, malign tümörlerin heterojen doğası ve uzun süreli kullanım sırasında ilaç direnci gelişimi gibi tedavi kısıtlayıcı sınırlamalar bulunmaktadır. Bu nedenle kanser tedavisinde etkinliği artırmak ve istenmeyen etkileri önlemek amacıyla yeni ve seçici anti kanser ajanların geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Son yıllarda kanser hücrelerindeki çeşitli biyomolekülleri hedef alan hedefe yönelik tedavi stratejilerinde önemli gelişmeler görülmektedir. Bu hedeflerden birisi olan proteinler üzerinde de oldukça fazla araştırma yapılmakta olup özellikle anti apoptotik proteinlerin hedef alındığı birçok yeni kimyasal ajan geliştirilmektedir. Ekspresyon seviyeleri yüksek sıcaklık, açlık, aşırı onkoprotein ekspresyonu, hipoksi, kemoterapi ve kanser gibi çeşitli stres faktörlerine bağlı olarak artış gösteren ısı şok proteinleri (Hspler)' de antikanser araştırmalarda üzerinde yoğun şekilde çalışılan hedefler olarak bilinmektedir. Hsplerin normal şartlar altında yeni sentezlenmiş proteinlerin uygun konformasyonlara katlanmasına yardım eden ve hasara uğramış proteinlerin tekrar doğru bir biçimde katlanmalarını sağlayarak protein kümeleşmesini önleyen protein ailesi oldukları bilinmektedir. Bu fizyolojik rollerinin yanı sıra Hspler, kanser hücrelerinde normal hücrelere göre aşırı miktarda eksprese edilmektedir.