ÖĞRETMEN ADAYLARININ OKUL DIŞI ÖĞRENME FAALİYETLERİ ÖZYETERLİK İNANÇLARI

Abstract

Özet 21. yüzyılda eğitim ve öğretim faaliyetlerinin sadece okulda değil eğitimle ilişki kurulabilecek bütün alanlarda yapılması beklenmektedir. Yapılan bu uygulamalar alanyazında okul dışı öğrenme olarak tanımlanmaktadır. Okul dışı öğrenme okul dışındaki açık alanlar ve kapalı alanların tamamını kapsamaktadır. Geleneksel öğrenme anlayışının dışında farklı ve nitelikli öğrenme olanakları sunan, formal ve informal öğrenme ortamlarını ifade etmektedir. Bu öğrenme ortamları okuldaki öğrenmeleri destekleyen, öğretmen liderliğinde gerçekleşen, genellikle öğrenmenin değerlendirilmediği, bilginin yapılandırılması ve geliştirilmesine olanak veren bir öğrenme ortamıdır. Okul dışı öğrenme ortamları olarak birçok farklı alan öne çıkmaktadır. Ormanlık alanlar, duyu bahçeleri, hayvanat bahçeleri, müzeler, bilim mekezleri, akvaryumlar, sanat merkezleri, bilim kafeleri, gökevleri vb. birçok alan okul dışı öğrenme merkezi olarak kullanılabilmektedir. Öğretmenlerin de bu alanları nasıl kullanabileceklerine ilişkin belirli bir bilgi düzeyinin olması gerekmektedir. Yapılan bu çalışmada öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme faaliyetlerine yönelik öz-yeterlik inançlarının cinsiyet, sınıf düzeyi, yaş, branş, anne ve baba eğitim durumu, algılanan sosyo-ekonomik düzey ve ailenin yaşadığı yer değişkenlerine göre incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu bir devlet üniversitesinde öğrenim görmekte olan 154 (118 kadın-36 erkek) öğretmen adayı ve formasyon öğrencisi oluşturmaktadır. Kolayda örnekleme yönteminin kullanıldığı bu çalışmada Göloğlu-Demir ve Çetin (2021) tarafından geliştirilen “Okul Dışı Öğrenme (ODÖ) Faaliyetlerine Yönelik Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Ölçeği” kullanışmıştır. Ölçek 4 alt boyut ve toplamda 29 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin güvenirliği uyarlama çalışmasında alt boyutlarda .75 ila .94 arasında, bu çalışmada ise .78 ila .95 arasında değişmektedir. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde SPSS programı aracılığıyla uygulanan tanımlayıcı analiz yöntemleri ve istatistiksel yöntemler kullanılmıştır. Elde edilen bulgularda; öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme etkinliklerine yönelik öz-yeterliklerinin cinsiyet, yaş, branş, anne ve baba eğitim, algılanan gelir düzeyi ve ikamet yeri değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği (p<.05), sınıf düzeyi değişkenine göre ise anlamlı farklılık göstermediği belirlenmiştir (p>.05).