ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN DEĞERLERE YÖNELİK DURUMLARININ BELİRLENMESİ

Abstract

Toplumsal yaşamın var olduğu ve insanların iletişim içinde olduğu günden bu güne birçok olgu, kavram ve davranış için değer algıları ortaya çıkmıştır. Bu değerlerin bir kısmı evrensel olarak kabul edilen özelliklere sahipken bir kısmı ise toplumlara özgü özelliklere sahip bulunmaktadır. Değerler bir insanın hayatını anlamlı kılan yaşam biçimi, inançları, algılarının yöneliş biçimi, ilişki ve iletişimlerini belirleyen kalıp vb. birçok alanda etkiye sahiptir. Bir toplumun sahip olduğu değerler onun geçmişten günümüze uzanan hikâyesinin yansımasıdır. Kendi içinde şekillenerek nesilden nesile geçmektedir. Zaman içinde bir takım değişimlere uğrasa da ana hatlarıyla her zaman toplumun özüne ilişkin bilgi taşıyıcısıdır. Bir toplumun üyeleri ortak değerlere sahip olduğu için yaşanılan olayları aynı şekilde algılama ve değerlendirme becerisine sahiptir. Değerler toplumsal bütünleşmeyi, birlik ve beraberlik duygusunu toplumsal sürekliliği sağlamaktadır. Bu anlamda toplumsal bütünleştiriciliği bulunmaktadır. Eğitim sistemlerinde de toplumun sahip olduğu değerler yeni yetişen nesillere aktarılmaktadır. Bunun için farklı derslerde doğrudan değer konu olarak veya bir konunun içine yedirilmiş ögeler olarak verilmektedir. Bu çalışmada ortaokul öğrencilerinin değerlere sahip olma düzeylerinin tespiti ve farklı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu 5, 6, 7 ve 8. sınıfa devam eden ortaokul öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırma verileri Çetin ve Coşkun (2017) tarafından geliştirilen “Ortaokul Öğrencileri İçin Değerler Ölçeği” kullanılarak elde edilmiştir. 30 maddeden oluşan ölçek üç faktörlü bir yapıdadır. Ölçek geliştirme çalışmasında güvenirlik .85 bu çalışmada ise .79 olarak hesaplanmıştır. Veriler gönüllü katılıma riayet edilerek toplanmıştır. Verilerin analizinde betimleyici istatistikler, Kolmogorov-Smirnov normallik testi, bağımsız gruplar t testi, tek yönlü varyans analizi (Oneway ANOVA), Tukey analizi ve Pearson Korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırma bulgularında öğrencilerin değerlere ilişkin puan ortalamalarının sınıf düzeyi, anne ve baba eğitim düzeyi değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaştığı (p<.05); cinsiyet değişkenine göre ise farklılaşmadığı belirlenmiştir (p>.05).