Türk kültüründe mevlit geleneği uluslararası sempozyumu : bildiriler (27-29 Ekim 2022 : Sivas)
Abstract
XI. asırdan itibaren Anadolu'yu Türk ve İslam yurdu haline getiren atalarımız, yeni yerleştikleri
bu topraklarda inşa ve ihya faaliyetlerini birlikte devam ettirmişlerdir. Köprü, çeşme, hamam,
cami, medrese ve külliye gibi insana hizmet için yapılar inşa ederlerken insanı ihya etmeyi de
unutmamışlar kurmuş oldukları medreselerde insan yetiştirmeye büyük ehemmiyet
vermişlerdir. Bu medreselerde ilim tahsil eden insanlar bu yeni yurdun ebed müddet bir vatan
haline gelmesi için yazılı eserler, edebî metinler, kurucu metinler üretmişlerdir.
Anadolu'nun İslamlaşmasında üretilen bu kurucu metinlerin önemi büyüktür. Yazıldıkları
dönemden itibaren büyük bir kabul görerek okunan ve öncü metin özelliği taşıyan şaheser
niteliğindeki eserler kendilerinden sonra benzer eserlerin oluşumuna da zemin hazırlamışlardır.
Bu kurucu metinlerin başında, yaygın adıyla “Mevlid” diye bilinen ve Osmanlı'nın “Fetret
Dönemi”nde Süleyman Çelebi tarafından kaleme alınan “Vesîletü'n-Necât” gelmektedir.
Kardeş kavgalarından ve devletin geleceğinden endişelenerek büyük bir ümitsizliğe düşen Türk
topluluklarına umut aşılayan ve onlara kurtuluş yolunu gösteren bir başyapıttır “Vesîletü'n Necât”.
Günümüz Türkçesiyle “Kurtuluş Vesilesi” olarak isimlendirebileceğimiz bu şaheser, yaşanan
olaylar karşısında umutsuzluğa düşen ve geleceklerinden endişe duyan dönemin insanlarına,
kurtuluşun Hz. Peygamber'de olduğunu hatırlatan muhteşem bir metindir.
Anadolu'da olduğu gibi Osmanlı'nın hâkim olduğu tüm topraklarda sevinçte ve hüzünde,
doğumda ve ölümde ilk akla gelen ve besteli bir şekilde okunan bu esere farklı dillerde nazireler
yazılmıştır.
2022 yılı eserin müellifi Süleyman Çelebi'nin 600. vefat yılı olması dolayısıyla Unesco tarafından
Süleyman Çelebi ve Mevlid Yılı olarak kabul edilmiştir. Bundan dolayı yıl içerisinde Vesîletü'n Necât'la ilgili çeşitli etkinlikler ve salon programları düzenlenmiştir.
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi olarak Türk Dil Kurumu ile birlikte 27-29 Ekim 2022 tarihlerinde,
“Türk Kültüründe Mevlit Geleneği” başlığıyla bir sempozyum gerçekleştirdik. Sempozyumumuza
Sivas Valiliği ve Sivas Belediyesi de destek vermiştir.
Sempozyumda, Süleyman Çelebi ve Vesîletü'n-Necât'ın yanı sıra Türkiye, Türk Dünyası ve çevre
kültürlerdeki mevlit geleneği konuları ile Hz. Ali, Hz. Fatıma, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin mevlitleri
de ele alınmıştır.
Sempozyumda ülkemizin çeşitli şehirlerinden ve yurt dışından gelen katılımcılar tarafından 17
oturumda toplamda 67 bildiri sunulmuştur. Aynı anda 3 farklı salonda sunulan bildirilere ek
olarak bazı oturumlara katılımcılar çevrimiçi olarak da bağlanma imkânı bulmuştur.
Bahsettiğimiz tarihlerde icra edilen programda sunulan ve metinleri yeniden gözden geçirilen
tebliğlerin bir araya getirilmesiyle, elinizde tuttuğunuz işte bu kitap ortaya çıkmıştır.
Mevlid konusunda geniş bilgi birikiminin bir kitap halinde ortaya çıkmasında hiç şüphesiz
katılımcı hocaların büyük emekleri bulunmaktadır. Bu sebeple hocalarımız başta olmak üzere,
düzenleme kurulumuz, sempozyumun gerçekleşmesine katkı sunan tüm akademik ve idari
personelimiz ile kitabın güzel bir tasarımla baskısını gerçekleştiren matbaa ve yayınevi
çalışanlarımıza şükranlarımı sunuyorum.